Jaki wpływ na nasze ciało mają pijawki? - Hirudoterapia

Spis treści:

1.1. Wskazania do hirudoterapii

1.2. Przeciwwskazania do hirudoterapii

Na czym polega zabieg hirudoterapii

Zastosowanie pijawek lekarskich

3.1. Pijawki medyczne jako leczenie zakrzepicy

3.2. Pijawki na żylaki

3.3. Pijawki w kosmetyce

Leczenie pijawkami – na co pomagają pijawki lekarskie?

Hirudoterapia opiera się w dużej mierze o działanie składników ich śliny. Substancje lecznicze pijawek to m.in.:

✅ hirudyna - o właściwościach przeciwzakrzepowych, będąca również naturalnym antybiotykiem

✅ chloromycetyna - o działaniu przeciwbakteryjnym

✅ histamina - substancja odpowiedzialna za rozszerzenie naczyń krwionośnych

✅ destabilaza - o działaniu przeciwagregacyjnych, stosowana przy rozpuszczaniu zakrzepów

✅ hialuronidaza - silny antybiotyk

✅ egliny - substancje przeciwzapalne

✅ bdellina - przeciwzapalna

✅ lipaza i esteraza - obniżające poziom lipidów

✅ antyelastaza - spowalniająca procesy starzenia się skóry (dlatego stosuje się pijawki w medycynie estetycznej).

Hirudoterapia to zabieg stawiania pijawek w celu osiągnięcia efektów, jakie dają zawarte w ich ślinie związki. W kontekście najczęstszych zastosowań hirudoterapii szczególną uwagę zwraca się na wydzielaną przez pijawki hirudynę. 🙌

Czym jest hirudyna i jaki ma wpływ na zdrowie człowieka?

Jest to substancja o silnym działaniu przeciwzakrzepowym. Hirudyna hamuje aktywność trombiny - enzymu odpowiedzialnego za proces krzepnięcia. Usprawnia to przepływ krwi i zmniejsza ryzyko zatorów. 🩸

Pijawki przystawione przez specjalistę (fizjoterapeutę lub lekarza) do określonej części ciała wpuszczają do organizmu pacjenta powyższe substancje. Na tym mechanizmie opiera się efekt terapeutyczny hirudoterapii. 

Wskazania do hirudoterapii

Pijawki wykorzystywane są we wspomaganiu leczeniu problemów, takich jak:

🔷 żylaki

🔷 zakrzepowe zapalenie żył

🔷 hemoroidy

🔷 choroby skóry (wypryskowe zapalenie skóry, łuszczyca)

🔷 zwiększona lepkość krwi

🔷 trudno gojące się rany

🔷 hiperlipidemia (zbyt wysokie stężenie lipidów we krwi)

🔷 choroba zwyrodnieniowa stawów

🔷 zapalenia stawów. 

Możliwość wykonania zabiegu pijawkami u danej osoby powinien ocenić lekarz, biorąc pod uwagę wskazania, ale też przeciwwskazania do hirudoterapii. 👩‍⚕️

Przeciwwskazania do hirudoterapii

Przeciwwskazanie do hirudoterapii stanowią:

• hemofilia
• tendencje do krwawień
• małopłytkowość
• alergia na substancje lecznicze pijawek
• anemia
• nowotwory złośliwe
• infekcje skórne
• czas ciąży i miesiączki
• choroby przebiegające z gorączką.

Zawsze przed zastosowaniem hirudoterapii należy skonsultować się z lekarzem, czy zabieg pijawkami może być wykonany. 👩‍⚕️ Warto przy tym przedstawić specjaliście listę wszystkich zażywanych leków - będzie to miało znaczenie w ocenie możliwości zastosowania pijawek lekarskich. 💊

Na czym polega zabieg hirudoterapii?

Hirudoterapia jest przeprowadzana przez wykwalifikowanego specjalistę, który powinien mieć medyczne wykształcenie i ukończyć kurs hirudoterapii zakończony otrzymaniem certyfikatu. Najczęściej hirudoterapię przeprowadzają fizjoterapeuci i lekarze. 🩺👩‍⚕️

Zabieg hirudoterapii przebiega w następujących krokach:

1. Skóra w miejscu aplikacji jest dokładnie oczyszczana i dezynfekowana
2. Pijawki są przykładane do określonych punktów ciała, zależnie od schorzenia
3. Pijawka przyczepia się do skóry, wstrzykując substancje bioaktywne, takie jak hirudyna, która zapobiega krzepnięciu krwi. Równocześnie pijawki ssą krew (5 - 15 ml w ciągu zabiegu trwającego 20 - 45 minut). 
4. Po zakończeniu zabiegu pijawki są usuwane, a miejsce wczepienia się pijawki jest zabezpieczane opatrunkiem.

Podczas jednego zabiegu, w zależności od potrzeb, można przystawić od 1 do 9 pijawek. Odstęp pomiędzy kolejnymi sesjami hirudoterapii powinien wynosić minimum 5 dni.

Zastosowanie pijawek lekarskich

Metoda leczenia pijawkami jest wykorzystywana m.in.w problemach naczyniowych.

Pijawki medyczne jako leczenie zakrzepicy 🩸

W leczeniu zakrzepicy znaczenie ma destabilaza wydzielana przez pijawki. Ma ona działanie antyagregacyjne i jej zadanie polega na rozkładzie zakrzepłej krwi. Ważne jest jednak, aby leczenia zakrzepicy nie opierać wyłącznie na hirudoterapii. Jest to poważna choroba, która wymaga leczenia pod nadzorem lekarza i stosowania specjalnie dobranych leków, a także monitorowania pod kątem ewentualnych powikłań.

Pijawki stosuje się także jako terapia wspomagająca osób z żylakami. Jakie mogą być efekty po terapii pijawkami lekarskimi?

Do najczęstszych korzyści w leczeniu pijawkami żylaków zalicza się zmniejszenie bólu i uczucia ciężkości w kończynach.

Pijawki w kosmetyce

Pijawki w medycynie estetycznej są stosowane zwłaszcza do opóźniania procesów starzenia się skóry. Stosowane są także w trądziku, bliznowcach i łysieniu plackowatym. Pijawki stosuje się w takich przypadkach ze względu na związki przeciwzapalne i antyelastazę, ale też po to, aby wspomóc miejscowe mikrokrążenie w skórze.

Warto zwrócić uwagę, aby pijawki stosowane do zabiegu hirudoterapii pochodziły ze specjalnych hodowli. W ten sposób można zmniejszyć ryzyko związane z leczeniem pijawkami pod postacią zakażeń bakteryjnych.

Bibliografia:

Jha K, Garg A, Narang R, Das S. Hirudotherapy in Medicine and Dentistry. J Clin Diagn Res. 2015 Dec;9(12):ZE05-7. doi: 10.7860/JCDR/2015/16670.6918. Epub 2015 Dec 1. PMID: 26817000; PMCID: PMC4717768.

Ząbkowska E., Piotrowska A., Hirudoterapia w wybranych zastosowaniach dermatologicznych, Kosmetologia estetyczna, 6/2018, s. 779 - 786.