Szacuje się, że częstość występowania choroby u osób dorosłych mieści się w przedziale od 16 do 23%, co stanowi bardzo wysoki odsetek.
Nieprawidłowości w wynikach badań wątrobowych jeszcze do niedawna wiązane były przede wszystkim ze stłuszczeniem wątroby wynikającym z nadmiernego spożycia alkoholu. Rozszerzona diagnostyka i rozwój medycyny pozwoliły odkryć, że problem ten może występować również u osób, u których spożycie alkoholu zostało wykluczone. NFLD (z ang. nonalcoholic fatty liver disease), czy inaczej niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby jest szczególnie niebezpieczne przez wzgląd na zwiększenie ryzyka zachorowania na marskość wątroby, czy nowotwór oraz przedwczesnego zgonu związanego z problemami sercowo-naczyniowymi, udarem czy zawałem serca. Z tego względu niezwykle ważne jest jej zdiagnozowanie i wprowadzenie istotnych zmian w diecie i stylu życia, które stanowią nieodzowny element leczenia.
Spis treści:
- Czym jest NAFLD, czyli niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby?
- W jaki sposób diagnozuje się niealkoholowe stłuszczenie wątroby?
- Jakie mogą być przyczyny niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby?
- Niealkoholowe stłuszczenie wątroby - objawy.
- Znaczenie diety i aktywności fizycznej w leczeniu niealkoholowego stłuszczenia wątroby.
Czym jest NAFLD, czyli niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby?
NFLD to choroba, w której przebiegu stwierdza się stłuszczenie wątroby z jednoczesnym wykluczeniem spożywania alkoholu oraz innych możliwych chorób wątroby takich jak np. hemochromatoza czy choroba Wilsona. Do zdiagnozowania choroby wykorzystuje się badanie histologiczne lub obrazowe (badanie ultrasonograficzne). Obrazowanie anatomopatologiczne pozwala wyróżnić dwie formy rozwoju stłuszczenia wątroby ze względu na nasilenie procesu chorobowego. Pierwsza postać to tak zwane proste stłuszczenie wątroby (nonalcoholic fatty liver – NAFL), w którego przebiegu nie dochodzi do uszkodzenia komórek, a proces chorobowy jest w pełni odwracalny. Drugą postacią niealkoholowego stłuszczenia wątroby jest stłuszczenie wraz z wystąpieniem stanu zapalnego (steatohepatitis, fatty liver hepatitis - NASH). Również w tym wypadku pacjenci mogą liczyć na odwrócenie procesu chorobowego pod warunkiem podjęcia leczenia i właściwej diety, które ma na celu zapobiec uszkodzeniom komórek. Nieleczone stłuszczenie wątroby ze stanem zapalnym może prowadzić do włóknienia wątroby (fatty liver fibrosisis), co w konsekwencji wiąże się z przebudową struktury wątroby i jej marskością.
W jaki sposób diagnozuje się niealkoholowe stłuszczenie wątroby?
Jak wcześniej wspomniano, diagnostyka opiera się przede wszystkim na badaniach histologicznych, obejmujących analizę materiału pod mikroskopem oraz badaniach obrazowych takich jak rezonans magnetyczny, USG (badanie ultrasonograficzne), czy tomografia komputerowa. Oprócz tego z pacjentem przeprowadza się wywiad mający na celu wykluczyć inne choroby wątroby (wirusowe zapalenie typu B i C, choroba Wilsona, hemochromatoza) oraz spożywanie alkoholu czy zażywanie wybranej grupy leków. U osób z podejrzeniem choroby wykonuje się również badania krwi obejmujące próby wątrobowe, dzięki którym możliwe jest oznaczenie, jaka jest aktywność aminfotransferaz ALT i AST. Badaniu podlega także stężenie bilirubiny, cholesterolu, triglicerydów i glukozy oraz żelaza i ferrytyny. Ostateczną pewność co do etapu rozwoju choroby można uzyskać poprzez biopsję. Dzięki niej możliwa jest dokładna ocena uszkodzenia wątroby.
Jakie mogą być przyczyny niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby?
Ogólną przyczyną niealkoholowego stłuszczenia wątroby jest nieodpowiedni styl życia obejmujący złą dietę i brak aktywności fizycznej. Spożywanie wysokoprzetworzonych produktów, dieta bogata w cukry proste i tłuszcze nasycone połączone z minimalną aktywnością fizyczną mogą prowadzić do problemów z wątrobą. Złe nawyki żywieniowe prowadzą do zaburzeń regulacji adiponektyny, która jest odpowiedzialna za utrzymanie równowagi energetycznej organizmu. Dodatkowo ryzyko zachorowania wzrasta, gdy mamy do czynienia z otyłością, cukrzycą typu II, zespołem metabolicznym. W niektórych przypadkach zachorowalność łączy się z nieprawidłową gospodarką lipidową, czyli dyslipidemią, niedoczynnością tarczycy i obturacyjnym bezdechem sennym.
Niealkoholowe stłuszczenie wątroby - objawy
Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby często przebiega bez występowania wyraźnych objawów. Z tego względu bardzo często jest ona diagnozowana przypadkowo np. podczas badania USG niezwiązanego z wątrobą, czy badań krwi, z których wynikają nieprawidłowości w aktywności enzymów ALT i AST. Osoby, u których diagnozuje się niealkoholowe stłuszczenie wątroby, skarżą się często na dolegliwości bólowe przybierające postać charakterystycznego ucisku z prawej strony pod żebrami. Co więcej, częstymi objawami w przebiegu choroby są przewlekłe uczucie zmęczenia i osłabienia. Chorym towarzyszy ogólne złe samopoczucie. Niekiedy oprócz wymienionych wyżej objawów, może dochodzić do nagłej utraty wagi, czy obrzęków.
Znaczenie diety i aktywności fizycznej w leczeniu niealkoholowego stłuszczenia wątroby
Podstawą procesu leczenia niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby jest zmiana nawyków żywieniowych oraz diety. Ma to na celu wyeliminowanie czynników, które wpływają na uszkadzanie wątroby. Konieczne jest uregulowanie gospodarki węglowodanowej oraz działania mające eliminować insulinoodporność i stres oksydacyjny. Ważna jest również aktywność fizyczna. W przypadku ograniczeń ruchomości warto skorzystać z pomocy fizjoterapeuty, który wskaże nam kierunek działania i pomoże włączyć do codziennej rutyny odpowiednie ćwiczenia. Pomoc możemy znaleźć w zaufanych klinikach fizjoterapii jak osteomedic.com.pl, gdzie otrzymamy kompleksową pomoc, uwzględniającą również porady dietetyka. Dieta to kolejna ważna rzecz przy leczeniu niealkoholowego stłuszczenia wątroby. W pierwszej kolejności należy wyeliminować fast foody, alkohol, słodycze, produkty wysokoprzetworzone oraz bogate w tłuszcze nasycone i cukier. Należy zrezygnować też z tłustych mięs, smażonych potraw i ostrych przypraw. Zamiast tego należy wprowadzić dietę lekkostrawną i niskotłuszczową. Poleca się spożywanie kasz drobnoziarnistych, razowego pieczywa, warzyw i owoców z wyłączeniem tych, które zawierają dużo celulozy np. szpinak i kapusta.
Przypisy:
- https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/wywiady/267321,co-to-jest-nafld
- https://apteline.pl/artykuly/niealkoholowa-stluszczeniowa-choroba-watroby-przyczyny-objawy-dieta
- https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/watroba/288646,niealkoholowa-stluszczeniowa-choroba-watroby-stluszczenie-watroby-nafld-mafld
- https://journals.viamedica.pl/forum_zaburzen_metabolicznych/article/download/28739/23508
