Spis treści:
Co ma wpływ na zmiany w organizmie kobiety ciężarnej?
Co zmienia się w ciele kobiety w ciąży?
Jakie dolegliwości mogą pojawić się na tle zmian podczas ciąży?
Fizjoterapia i osteopatia a zmiany w organizmie podczas ciąży
4.1. Osteopatia a bóle pleców - wyczucie środka ciężkości ciała i poprawa ustawienia miednicy
4.2. Osteopatia i fizjoterapia w czasie ciąży - zmniejszenie obrzęków i praca z oddechem
4.3. Osteopatia po porodzie
Jak zmienia się ciało kobiety w ciąży - podsumowanie
Co ma wpływ na zmiany w organizmie kobiety ciężarnej?
Od razu na myśl wielu z nas pewnie przychodzą w tym miejscu hormony. I słusznie - odpowiadają one za wiele zmian związanych z adaptacją ciała do ciąży. Na przebieg ciąży wpływ ma zwłaszcza progesteron, prolaktyna, estrogeny i gonadotropina kosmówkowa (HCG). Do tego dochodzi zmiana masy ciała kobiety i zmieniająca się sylwetka (a przy tym zmiana środka ciężkości). Powiększający się brzuch pociąga za sobą kolejne zmiany w postawie ciała. 🤰 Tkanki miękkie (a w tym mięśnie, więzadła i powięź) rozciągają się. Jest to zarówno przygotowaniem do porodu, jak i źródłem niektórych ciążowych dolegliwości.
Co zmienia się w ciele kobiety w ciąży?
Oto 10 zaskakujących rzeczy, które dzieją się z Twoim ciałem podczas ciąży:
Macica 20-krotnie zwiększa swoją objętość wagową z 50g na 1100g. Z 7 cm stale rośnie i pod koniec ciąży osiąga aż 30 cm. Początkowo mieści 4 ml płynów, a pod koniec ciąży 4000 ml. 💧
Środek ciężkości podczas ciąży na samym początku przemieszcza się do tyłu. Dopiero w miarę wzrostu macicy, przez powiększenie brzucha środek ciężkości przenosi się do przodu. Kość krzyżowa podąża do przodopochylenia. Zwiększa się tym samym lordoza lędźwiowa, a skróceniu ulegają prostowniki grzbietu i nadmiernemu rozciągnięciu poddane są mięśnie brzucha. Przeciążenie przechodzi na przejście piersiowo-lędźwiowe i lędźwiowo-krzyżowe kręgosłupa. Obserwowana jest również kifotyzacja odcinka piersiowego i mogą pojawić się problemy odcinka szyjnego. 😟
Pojawia się rozejście mięśnia prostego brzucha (DRA). Jest to fizjologia w czasie ciąży.
Powiększa się serce (o ok. 12%) i zmienia się jego położenie przez stopniowe unoszenie przepony (które zachodzi poprzez powiększającą się macicę).
A jak wpływa ciąża na krążenia? W ciąży objętość krwi krążącej w organizmie zwiększa się aż o 40 - 45%! Wszystko po to, aby dostarczyć krew i składniki odżywcze rozwijającemu się w łonie matki dziecku. 🩸
Zapotrzebowanie kaloryczne kobiety w ciąży w pierwszym trymestrze jest większe o 150 kcal na dobę, a w drugim i trzecim trymestrze - o 350 kcal/dobę. 🥗
Ciąża to dobry czas dla kondycji włosów. Ze względu na działanie ciążowych hormonów mogą one być bardziej lśniące i mocniejsze. Jednak po porodzie widać często odwrotny efekt, pod postacią wypadania włosów. Co ciekawe, mimo poprawy kondycji włosów w ciąży, często osłabia się stan paznokci.
Progesteron u kobiet w ciąży powoduje zmniejszenie napięcia ścian naczyń krwionośnych. To może powodować obrzęki. 🩸
U kobiet ciężarnych znacząco rośnie liczba białych krwinek, co widoczne jest w badaniu morfologii. Na przykład zwiększa się liczba leukocytów (białych krwinek) do 15 000 (gdzie poza ciążą norma to 4 - 10 tys.). Dlatego mówi się o ciążowej fizjologicznej leukocytozie.
Zmiany ciążowe dotyczą też układu oddechowego. U ciężarnych zwiększa się pojemność oddechowa i minutowa o 40%, a wentylacja pęcherzykowa wzrasta aż o 50 - 70%.
To tylko wybrane 10 ciekawostek spośród wielu zmian, jakie zachodzą w ciele kobiety ciężarnej. Warto mieć świadomość, że zmiany ciążowe dotyczą też np. pojemności pęcherza moczowego, skóry, czy układu trawiennego. 🙌
Jakie dolegliwości mogą pojawić się na tle zmian podczas ciąży?
Tak jak wyżej pisaliśmy, część zmian ciążowych, choć są naturalne, może generować nieprzyjemne objawy. Jakie?
🔷 Często na skutek powiększającego się brzucha i zmienionej postawy ciała pojawiają się bóle kręgosłupa.
🔷 Mogą pojawić się także bóle bioder i kolan, nadmiernie obciążonych przez wzrost masy ciała (zwłaszcza, gdy nadchodzi trzeci trymetr ciąży).
🔷 Poza tym, typowymi dolegliwościami kobiet w ciąży są bóle i drętwienia w obrębie nadgarstków. Objawy te mogą przypominać zespół cieśni nadgarstka. W dużej mierze mają one podłoże hormonalne.
🔷 Do tego dołączają bóle i obrzęki nóg (zwłaszcza w okolicach kostek). Mogą pojawić się także pajączki naczyniowe lub żylaki, hemoroidy, a także przebarwienia skórne i rozstępy.
🔷 Mogą pojawić się także bóle spojenia łonowego, skurcze łydek i uczucie zmęczenia.
Charakterystyczna jest także zgaga, nudności i wymioty oraz zaparcia.
Chociaż to typowe dolegliwości ciążowe wynikające ze zmian zachodzących w tym czasie w organizmie, czasem przybierają one na sile i są uciążliwe. Warto je zgłaszać lekarzowi. 🙌
Fizjoterapia i osteopatia a zmiany w organizmie podczas ciąży
W związku z wieloma zmianami, jakie są wyzwaniem dla organizmu przyszłej mamy, może ona potrzebować wsparcia. Pracować nad zmniejszeniem typowo ciążowych dolegliwości można np. pracować w gabinecie fizjoterapeuty lub osteopaty. 👩⚕️
Osteopatia a bóle pleców - wyczucie środka ciężkości ciała i poprawa ustawienia miednicy
Co można zrobić, aby zmniejszyć dolegliwości kręgosłupa? 🤔
Przede wszystkim - popracować nad prawidłową postawą ciała. Łatwiej o to pod okiem specjalisty, gdyż w ciąży czucie środka ciężkości może być samodzielnie trudne do dokładnego określenia poprzez inaczej odbierany obraz własnego ciała.
Ponadto fizjoterapeuta i osteopata mogą rozluźnić przeciążone mięśnie pleców.
Założy też kinesiotaping - plastry, które nie wydzielają żadnych substancji. Można je więc bezpiecznie nosić w czasie ciąży. Mogą one pomóc wesprzeć prawidłową postawę ciała, odciążyć nieco mięśnie tułowia, wspomóc odcinek lędźwiowy w utrzymywaniu ciężaru brzucha i łatwiej odprowadzić obrzęki.
Osteopatia i fizjoterapia w czasie ciąży - zmniejszenie obrzęków i praca z oddechem
Fizjoterapeuta wykonać może także drenaż limfatyczny w przypadku obrzęków nóg, jeśli nie ma do tego przeciwwskazań. 👩⚕️
Zarówno fizjoterapeuta, jak i osteopata może wskazać, jak podczas ciąży pracować z oddechem. Niektóre jego formy, jak np. oddychanie przeponowe, są świetnym ćwiczeniem podczas ciąży, prezentowanym w większości szkół rodzenia.
Ponadto osteopata może podpowiedzieć, jak dbać o rozluźnienie, także to psychiczne, a więc jak się relaksować po całym dniu. To niezwykle ważne, gdyż gromadzenie stresu ma niekorzystny wpływ na nasz organizm i na rozwijającego się maluszka.
Ze względu na swoje holistyczne podejście, osteopata może całościowo wspomagać wyregulowanie pracy organizmu w obliczu tylu zmian, jakie zachodzą w ciąży. Specjalista spośród całej gamy metod dobierze tylko te, które w ciąży nie mają przeciwwskazań. A wśród nich jest wiele delikatnych technik, które mogą wspomóc organizm, aby móc bardziej komfortowo oczekiwać na narodziny dziecka.
Osteopatia po porodzie
Również po porodzie osteopaci i fizjoterapeuci mogą wspomóc naturalne procesy organizmu w powrocie do stanu sprzed ciąży. Na czym polega wtedy praca w gabinecie osteopatycznym?
Osteopata pracuje nad tym, aby znormalizować ciśnienia, zmienić ustawienie miednicy i żeber. W pracy osteopatycznej po porodzie dąży się do tego, aby zrównoważyć całe ciało i aby kresa biała się zamknęła (kresa musi być funkcjonalna). 🩵
Po porodzie potrzebna może być także praca nad mięśniami dna miednicy i powrotem do postawy sprzed ciąży. A w przypadku kobiet rodzących przez cesarskie cięcie fizjoterapia obejmuje mobilizację blizny i wiele innych technik.
Jak zmienia się ciało kobiety w ciąży - podsumowanie
Czy jakieś wpływy ciąży na organizm kobiety były dla Ciebie zaskoczeniem? Nie bez przyczyny mówi się, że ciąża to wyjątkowy okres w życiu kobiety. I to pod względem emocjonalnym, czekając z radością na maluszka, i pod względem fizycznym. Pamiętaj, że nie musisz pozostawać zagubiona w obliczu tych wszystkich procesów. Rozmawiaj o nich z lekarzem, fizjoterapeutą i osteopatą. Specjaliści, wyposażeni w wiedzę na temat tych zjawisk wyjaśnią je, powiedzą, co jest fizjologią i doradzą, jak przebyć okres ciąży w możliwie najlepszym samopoczuciu. 🙌
Bibliografia:
Opala-Berdzik, A., Bacik, B., & Kurkowska, M. (2009). Zmiany biomechaniczne u kobiet w ciąży. Fizjoterapia, 17(3), 51-55.
Skorupińska, A., & Sekuła, N. (2017). Zmiany zachodzące w organizmie kobiety w ciąży. Kosmetologia estetyczna, 3(6), 283-286.
Kulik, A., Plucińska, P., & Chochowska, M. (2023). Rola i dostępność fizjoterapii w połogu w ocenie kobiet. Med Og Nauk Zdr, 29(3), 232-239.
Gruszczyńska, D., & Truszczyńska-Baszak, A. (2019). Physiotherapy in diastasis of the rectus abdominis muscle for woman during pregnancy and postpartum–a review paper. Medical Rehabilitation, 23, 31-38.
