Spis treści:

1. Jakie są objawy nietolerancji laktozy?
2. Czego nie wolno jeść przy nietolerancji laktozy?
3. Co jest na nietolerancję laktozy?
4. Czym skutkuje nietolerancja laktozy?

🥛 Jakie są objawy nietolerancji laktozy?

Dwucukier laktoza to połączenie cząsteczki glukozy i galaktozy. To specyficzny cukier, który jest mniej słodki niż glukoza lub sacharoza, dlatego też posiada niższy indeks glikemiczny. U osób zdrowych pełni ważną rolę w pobudzaniu motoryki jelita, a jednocześnie posiada właściwości, pozwalające na regenerację nabłonka jelitowego. Niestety, nie każdy może spożywać laktozę.

🤔 Żeby zrozumieć istotę problemu, jego objawy i sposób leczenia, warto zastanowić się, jakie są przyczyny nietolerancji laktozy? Podłoże nietolerancji laktozy może być dwojakie:

• Niedobór laktazy - enzymu odpowiedzialnego za metabolizm laktozy. Najczęściej jest to konsekwencja uwarunkowań genetycznych.
• Hipolaktazja - obniżona aktywność laktazy. Ten wariant również może wynikać z uwarunkowań genetycznych, ale zdarza się też, że choroba rozwija się w efekcie uszkodzenia powierzchni błony śluzowej w jelicie (hipolaktazja wtórna).

🧓 W rozwoju nietolerancji laktozy duże znaczenie odgrywa również wiek, ponieważ obserwuje się, że u osób starszych organizm wytwarza coraz mniej enzymu.

🩺 Objawy spowodowane nietolerancją laktozy dotyczą przede wszystkim układu pokarmowego

Wśród najbardziej charakterystycznych wymienić należy:

• ✅ bóle brzucha;
• ✅ wzdęcia;
• ✅ wiatry;
• ✅ biegunki;
• ✅ uczucie pełności;
• ✅ słyszalne ruchy perystaltyczne w jelitach.

Dolegliwości ze strony układu pokarmowego mogą przyjmować różne nasilenie, w zależności od indywidualnej sytuacji pacjenta i stopnia niedoboru laktazy.

🚫 Czego nie wolno jeść przy nietolerancji laktozy?

Ponieważ laktoza jest dwucukrem występującym głównie w produktach mlecznych, osoby zmagające się z chorobą powinny wyeliminować z jadłospisu nabiał. Dieta eliminacyjna produktów mlecznych powinna obejmować stosunkowo niedługi czas, tj. do momentu ustąpienia typowych dla nietolerancji symptomów.

Następnie należy ostrożnie wprowadzać do diety produkty, aż do momentu ponownego pojawienia się objawów. Celem takiego postępowania jest ustalenie, jaka ilość laktozy jest tolerowana przez organizm.

🍶 Całkowita eliminacja laktozy z diety w większości przypadków nie jest zalecana. Laktoza jest bardzo ważna, ponieważ wykazuje właściwości probiotyczne, wspomaga mikroflorę jelitową. Wyjątkiem jest wrodzona nietolerancja laktozy, wówczas konieczna może być całkowita eliminacja. W takiej sytuacji należy zastąpić produkty mleczne przez produkty bez laktozy.

🧪 Postępowanie oraz dostosowanie diety powinny poprzedzić odpowiednie badania na nietolerancję laktozy. Jak diagnozować nietolerancję laktozy? Trzeba pamiętać, że diagnozować nietolerancję laktozy należy pod kontrolą lekarza. W zależności od występujących symptomów i ich nasilenia, lekarz podejmuje decyzję dotyczącą badań. Bardzo ważne jest, aby właściwie zróżnicować, czy pacjent zmaga się z nietolerancją czy alergią pokarmową.

Często zdarza się, że alergia na mleko może zostać nieprawidłowo zdiagnozowana, a konsekwencje bywają duże. Pacjenci błędnie używają obu pojęć zamiennie, natomiast alergia pokarmowa na mleko krowie, a nietolerancja laktozy to zupełnie inne jednostki chorobowe. Jednoznaczną odpowiedź dają testy tolerancji laktozy.

🔬 Trzeba mieć świadomość, że należy nie tylko zdiagnozować nietolerancję laktozy, ale również jej postać. Wyróżnia się trzy warianty choroby:

• ✅ Wtórna nietolerancja laktozy - oznaczająca chorobę nabytą, często towarzyszy innym chorobom, w których przebiegu dochodzi do uszkodzenia nabłonka jelita cienkiego i kosmków jelitowych;
• ✅ Pierwotny niedobór laktozy, tzw. hipolaktazja - cechą charakterystyczną jest to, że wraz z wiekiem obniża się aktywność laktazy w jelicie;
• ✅ Alaktazja - całkowity, wrodzony niedobór laktozy.

🔍 Zatem jak sprawdzić nietolerancję laktozy? Koniecznie trzeba wykonać odpowiednie badania nietolerancji laktozy, które obejmują: badania pH kału, test doustnego podania laktozy, wodorowy test oddechowy (test oddechowy na nietolerancję laktozy). W przypadku podejrzenia, że jest to wrodzony niedobór laktazy, konieczne może być wykonanie badania genetycznego, określającego nieprawidłowości w obrębie genu.

💊 Co jest na nietolerancję laktozy?

Leczenie nietolerancji laktozy przy pomocy środków farmakologicznych nie jest możliwe. Jedynym sposobem na eliminację dolegliwości jest rezygnacja ze spożywania produktów mlecznych oraz innych, w których składzie znajduje się laktoza. Dużą pomocą mogą być preparaty z laktazą, dzięki którym wielu pacjentów może zwiększyć tolerancję do spożywania produktów mlecznych.

Trzeba jednak wiedzieć, że nie leczą one przyczyny nietolerancji laktozy, mogą jednak wspomóc trawienie cukru, aby ewentualne dolegliwości nie były tak uciążliwe. Tabletki z laktazą to sposób na doraźną pomoc.

🌱 Alternatywą mogą być produkty z obniżoną zawartością laktozy lub zamienniki wegańskie. Zmagając się z nietolerancją laktozy trzeba zwrócić szczególną uwagę na dietę, ponieważ w efekcie eliminacji osoba narażona jest na pojawienie się niedoborów, np. witamin z grupy B.

❓ Czym skutkuje nietolerancja laktozy?

Nietolerancja laktozy jest dużym wyzwaniem, z jednej strony jest ona potrzebna, wspomaga mikrobiom jelitowy, z drugiej - wywołuje nieprzyjemne dolegliwości. Osoby zmagające się z problemem muszą pamiętać, że laktoza znajduje się nie tylko w produktach mlecznych i innych potrawach, często występuje również w lekach, jako substancja pomocnicza. Z tego powodu osoby z nietolerancją zawsze powinny poinformować o tym lekarza.

Zaburzenie metabolizmu laktozy wymaga odpowiedniej diagnostyki oraz leczenia. Mechanizm nietolerancji laktozy i jej metabolizm, do którego dochodzi w jelitach prowadzi do powstania gazów, w tym wodoru, w jelitach. W związku z tym, żeby zdiagnozować nietolerancję wystarczy wykonać wodorowy test oddechowy. Polega on na oznaczeniu stężenia gazów w wydychanym powietrzu, najpierw na czczo, a następnie po podaniu 25 g laktozy. Pomiary wykonywane są w kolejnych minutach po spożyciu fruktozy, tj. po 15, 30, 60, 90 oraz 120 minutach. Wynik pomiaru odczytywany jest zaraz po wykonaniu badania, ale diagnoza nietolerancji stawiana jest przez specjalistę po analizie wszystkich pomiarów.

Test oddechowy wykonywany jest po wcześniejszym, odpowiednim przygotowaniu. Test może być przeprowadzony u osób, które w ostatnich 4 tygodniach nie przyjmowały antybiotyków, bez względu na przyczynę terapii, nie wykonywały też badań i zabiegów, w których konieczne było oczyszczenie przewodu pokarmowego. Osoby palące powinny zrezygnować z tytoniu w dniu badania. Ograniczenia dotyczą też mycia zębów, należy bowiem zrezygnować z używania pasty z ksylitolem.

Bibliografia:

https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/karmienie-piersia/335025,laktoza-co-to-jest-i-jakie-sa-objawy-nietolerancji-laktozy  

https://www.mp.pl/pacjent/dieta/diety/diety_w_chorobach/75727,nietolerancja-laktozy-dieta-zawartosc-laktozy-w-produktach-mlecznych  

https://www.aptekaolmed.pl/blog/artykul/nietolerancja-laktozy-diagnostyka-przyczyny-i-objawy-leczenie-nietolerancji-laktozy,363.html

https://www.medicover.pl/badania/nietolerancja-laktozy/#nietolerancja_laktozy_jakie_badania

https://www.damian.pl/badania/nietolerancja-laktozy-warszawa/#diagnostyka