Spis treści:

1. Wulwodynia - co to właściwie jest?

2. Jakie są przyczyny wulwodynii?

3. Jakie są objawy wulwodynii?

4. Metody leczenia wulwodynii. Czy leczenie wulwodynii jest skuteczne?

5. Czy fizjoterapia bólu przewlekłego w wulwodynii jest ważna?

Wulwodynia - co to właściwie jest i jak diagnozuje się chorobę?

Wulwodynia to bardzo nieprzyjemny problem, z którym zmagają się niektóre kobiety, bo schorzenie diagnozowane jest wyłącznie u pań. W dalszym ciągu problem nie jest zawsze właściwie rozpoznawany. O wulwodynii mówi się w kontekście przewlekłego bólu sromu, bo to właśnie okolic intymnych dotyczy dolegliwość. Przyjmuje się, że problem występuje wtedy, gdy jest to ból przewlekły, występujący co najmniej przez trzy miesiące, a nawet dłużej. Co ważne, konieczne jest wykluczenie neurologicznych przyczyn dolegliwości powodujących ból sromu, a także bólu przedsionka pochwy. Po raz pierwszy termin ten został wprowadzony w roku 2003. Jak wynika z prowadzonych głównie w Stanach Zjednoczonych obserwacji z dolegliwościami bólowymi sromu walczą najczęściej kobiety młode, w wieku nawet poniżej 25 roku życia.

Zgodnie z opracowanymi standardami leczenie przewlekłego bólu sromu wymaga postawienia rzetelnej diagnozy. Wraz z rozwojem badań na temat chorób sromu ustalono określone kryteria wykorzystywane do różnicowania stanu. Jednym z najważniejszych jest okres występowania objawów, który nie może być krótszy niż 3 miesiące.

Diagnozując wulwodynię mówi się, że jest to choroba z wykluczenia, ponieważ lekarz stawia diagnozę wtedy, gdy wśród możliwych przyczyn bólu wszystkie inne możliwości zostały wykluczone.

W praktyce wyróżnia się kilka wariantów choroby, w zależności od tego w jakiej lokalizacji wystąpił ból. Pierwszym wariantem jest wulwodynia uogólniona częściowa lub mieszana, w której ból dotyczy przedsionka pochwy (westibulodynia), a także klitorodynia (charakteryzująca się bólem łechtaczki) oraz hemiwulwodynia, z bólem okolic łechtaczki. Wiele pacjentek odczuwa ból nawet podczas współżycia, dlatego tak ważne jest, aby jak najszybciej rozpocząć właściwe leczenie.

Jakie są przyczyny wulwodynii?

Jednoznaczne przyczyny problemu nie zostały dotąd poznane. Przyjmuje się, że w większości przypadków geneza problemu dotyczy występującej pierwotnej bądź wtórnej niestabilności oraz nadmiernego napięcia mięśni dna miednicy. O etiologii problemu powinno mówić się w aspekcie wielopłaszczyznowym.

Najczęściej mówi się, że bezpośrednią przyczyną bólu sromu kobiety określanego mianem wulwodynii jest dysfunkcja mięśniowo-powięziowa, która także objawia się przewlekłym bólem miednicy. Zaobserwowano, że dysfunkcje mięśni miednicy dotyczą najczęściej największego, dźwigacza odbytu. Sytuacja ta może być spowodowana innymi zaburzeniami. Rozwinąć się może np. w konsekwencji urazu, stanu zapalnego czy też endometriozy. Nie pomaga również stres lub długotrwałe napięcie.

U kobiet występować może ból spontaniczny, który pojawiał się bez wpływu wyraźnych czynników indukujących problem, ale wśród kobiet zgłaszających dolegliwości bólowe obserwowano również sytuacje pojawienia się bólu prowokowanego, który występował w konsekwencji dotyku czy ucisku spowodowanego przez zbyt ciasne ubranie. Wśród kobiet zgłaszających dolegliwości bólowe wyróżnić należy także grupę pań, odczuwających dyskomfort i nieprzyjemny ból, będący konsekwencją współżycia seksualnego. Przyczyn dolegliwości bólowych jest zatem wiele, ważne, aby ustalić co wywołuje dolegliwości, ponieważ w przypadku bólu prowokowanego można próbować wyeliminować czynnik drażniący.

W kontekście klasyfikacji International Association for the Study of Pain wśród możliwych przyczyn bólu można wymienić zaburzenia somatosensoryczne, czyli dolegliwości bólowe sromu spowodowane zaburzeniami w obrębie nerwów obwodowych. W konsekwencji prowadzi to do zwiększenia wrażliwości na bodźce bólowe.

Jakie są objawy wulwodynii?

Objawy wulwodynii mogą przyjmować różną postać i nasilenie. Obserwuje się m.in. występowanie:

• pieczenie sromu,

• przewlekły świąd,

• suchość pochwy,

• otarcia,

• nadwrażliwość w okolicy ujścia pochwy.

Symptomy te muszą utrzymywać się przez okres co najmniej 3 miesięcy. U kobiet ze zdiagnozowaną wulwodynią pojawiać się mogą bóle pochwy, okolicy sromu, a nawet krocza czy odbytu. U kobiet występował ból o różnej intensywności, określanej w skali oceny bólu.

U pań z dolegliwościami bólowymi sromu i zdiagnozowaną wulwodynią często obserwuje się występowanie chorób współistniejących. W większości przypadków przyczyna bólu nasilana jest nie tylko przez endometriozę, ale i śródmiąższowe zapalenie pęcherza moczowego, fibromialgię czy jelitem nadwrażliwym.

Objawy choroby mogą być naprawdę uciążliwe, szczególnie że wulwodynia dotyczy sromu, ale też ujścia pochwy czy mięśni w obrębie dna miednicy.

Metody leczenia wulwodynii. Czy leczenie wulwodynii jest skuteczne?

Temat chorób sromu jest bardzo obszerny, podobnie jak metody leczenia. Ból miejsc intymnych w dalszym ciągu stanowi dla wielu pacjentek duży problem, o którym nie wszystkie panie chcą otwarcie rozmawiać. Skuteczna terapia zależy od właściwego rozpoznania wulwodynii.

Aby efektywnie leczyć trzeba poznać przyczyny przewlekłych dolegliwości. Konieczna jest synchronizacja leczenia, gdy odczuwanie bólu sromu jest spowodowane stresem, konieczne może być leczenie farmakologiczne wykorzystujące leki przeciwdepresyjne, rozluźniające. W uzasadnionych przypadkach, gdy ból stanowi poważny problem, do terapii włączyć można leczenie miejscowe lidokainą.

Temat chorób sromu i leczenia bólu sromu spędza sen z powiek niejednej kobiecie. Gdy problem tkwi w stresie warto rozważyć rozpoczęcie terapii psychologicznej, a czasem także seksuologicznej, jeśli wraz z dolegliwościami bólowymi sromu pojawiają się nieprzyjemne odczucia podczas współżycia.

W terapii przewlekłego bólu, gdy dolegliwości są bardzo nasilone konieczne może być zablokowanie czucia nerwu sromowego.

Czy fizjoterapia bólu przewlekłego w wulwodynii jest ważna?

W przypadku wulwodynii kobiety odczuwają ból okolic pochwy, sromu, odbytu, pęcherza moczowego, pośladków. Po wykluczeniu chorób neurologicznych skorzystać można z możliwości, jakie niesie ze sobą fizjoterapia. Doskonale sprawdzi się terapia mięśni miednicy, czyli specjalnie dopasowany zestaw ćwiczeń wzmacniających mięśnie i powodujące ich rozluźnienie. Kobiety zgłaszające ból powinny przywiązywać szczególną uwagę do odpowiedniej aktywności, najlepiej dopasowanej przez specjalistę.

Podstawą jest terapia rozluźniająca mięśnie powięziowe. Manualna terapia mięśni, polegająca na masażu punktów spustowych. Należy jednak pamiętać, że aby terapia przyniosła oczekiwany efekt musi być wykonywana regularnie przez specjalistę. Leczenie wulwodynii ma na celu zredukować dolegliwości, ale leczenie bólu przewlekłego odbywa się w dłuższym aspekcie czasu. Fizjoterapia mięśni dna macicy świetnie sprawdzą się nie tylko w terapii wulwodynii, ale również w związku z nietrzymaniem moczu itp.

Leczenie bólu przewlekłego u kobiet zgłaszających dolegliwości bólowe sromu może być prowadzone w oparciu o nowoczesną metodę biofeedback.

Bibliografia:

1. https://journals.viamedica.pl/sexual_and_mental_health/article/download/27%E2%80%9333/41567