Nie da się zapobiec jej wytworzeniu, jednak można wpłynąć na jej wygląd oraz prawidłowy przebieg gojenia, co zmniejszy ryzyko późniejszych powikłań związanych z patologicznym zbliznowaceniem struktur.
Problematyka blizny, jako powstałej zmiany różniącej się swoim wyglądem i kolorem od pozostałej powierzchni skóry, nie powinna być analizowana wyłącznie w ujęciu estetyki i urody. Bez względu na mechanizm powstania blizny, zawsze należy brać pod uwagę, że pojawienie się jej nie będzie obojętne dla homeostazy i funkcjonowania naszego organizmu z czym skutecznie walczą oferowane zabiegi rehabilitacyjne w Kraków.
Czym są właściwie blizny
Blizna powstaje w wyniku fizjologicznego gojenia się tkanek. W miejscu urazu powstaje nowa tkanka włóknista, która pozwala zespolić uszkodzone struktury. Proces ten prowadzi do zrastania się tkanek na wszystkich poziomach. Główny budulec nowej tkanki to kolagen. Zapewnia on wytrzymałość nowej tkance, jednak przez to, że układa się w sposób nieregularny, wbudowuje się pomiędzy struktury mięśniowe, powięziowe czy ścięgniste.
Z tego powodu powstanie blizny często może zaburzać funkcjonowanie danego obszaru przez ucisk struktur mięśniowych, nerwowych czy powodować zaburzenie ruchomości. Mówiąc, ze wytworzyła się blizna musimy pamiętać, ze nie chodzi tylko o zmianę wyglądu zewnętrznego, ale przede wszystkim upośledzenia ruchomości, nieprawidłowo następuje przesuwanie się względem siebie tkanek podskórnych, które też bliznowacieją.
Dlatego też zawsze pojęcie blizny trzeba rozpatrywać niejako trójwymiarowo. Zwykła zagojona rana powierzchownie wydaje się być bez znaczenia, lecz jeśli spojrzy się w głębsze pokłady widać, ze homeostaza organizmu jest zaburzona.
Zobacz także nasz materiał wideo o bliznach nagrany z nasza specjalistką Katarzyną Rymarz
Rodzaje blizn
W trakcie gojenia się ran i powstawania blizn wyróżnia się 3 etapy:
1. Proces zapalny (48 – 72 godziny).
Początkowa etap, w którym wytwarzany jest skrzep krwi, aby zabezpieczyć ranę od warunków zewnętrznych. W tym okresie uwalniane są również czynniki wzrostowe, które odpowiadają za stopniowe wytwarzanie nowej tkanki.
2. Proces proliferacji (10 – 15 dni).
Na tym etapie dochodzi do wytwarzania kolagenu i powstawania nowych komórek. Jest to okres, w którym najczęściej strup zabezpieczający ranę powoli odpada.
3. Proces dojrzewania (1 miesiąc – 2 lata).
Długotrwały proces, podczas którego dochodzi do formowania i zagęszczania włókien kolagenowych, tworzących stelaż, podporę blizny. Powoli odprowadzana zostaje woda, a blizna pokrywa się nabłonkiem.
Oprócz blizn tworzących się w wyniku prawidłowego procesu gojenia się rany możemy wyróżnić blizny wymagające interwencji specjalistycznej (np. skuteczna rehabilitacja w Nowa Huta, czy fizjoterapia w Kraków):
Bliznowce – keloidowe - ich powstanie uzależnione jest od indywidualnych predyspozycji genetycznych pacjenta. Skłonność do nadmiernej produkcji i gromadzenia kolagenu powoduje powstanie grubych skupisk tkanki bliznowej, mających tendencję do przerastania poza obszar zranienia. Bliznę charakteryzuje twarda struktura o ciemnoczerwonym zabarwieniu.
Blizny przerostowe – hypertroficzne; powstają na skutek nadmiaru włókien kolagenowych o twardej, wypukłej, czerwonej powierzchni z licznymi wypustkami (np. blizny pooparzeniowe). Ich wzrost obejmuje obszar zranienia z towarzyszącym świądem i bólem.
Blizny rumieniowe
Blizny przebarwione – pigmentowe przebarwienie blizny.
Blizny zanikowe – cienkie, bibułowate; niewielkie zagłębienia w skórze powstałe na skutek nieprawidłowej produkcji kolagenu (np. blizny po przebytej ospie, blizny potrądzikowe).
Rozstępy – to blizny powstające na skutek osłabienia produkcji włókien kolagenowych i elastyny oraz czynników mających wpływ na rozciąganie się skóry (ciąża, szybki wzrost lub spadek masy ciała).
Powikłania po powstaniu blizny
Aby lepiej sobie wyobrazić oddziaływanie blizny na organizm i w jakim stopniu może ona zaburzyć biomechanikę pomyślmy o takiej sytuacji. Jesteśmy ubrani w kilka warstw odzieży, która zostaje rozcięta, następnie zszyta i zalana obficie klejem. Dziury nie ma, ale niestety możliwości ruchów, w ten sposób naprawionym ubiorze, są utrudnione. Poszczególne warstwy nie mogą przesuwać się względem siebie co zaburza ich funkcję i autonomię. Ruch jednej warstwy wymusza jednoczesne poruszenie się w tę sama stronę kolejnych warstw.
Patrząc w ten sam sposób np. na wycięcie woreczka żółciowego, mała rana, mała blizna, ale nie widzimy tego, że naruszone są bardzo głęboko kolejne warstwy, jeśli doszło do powikłań, np. rozwoju stanu zapalnego, dochodzi do wytworzenia struktur bliznowych także w : powięziach brzusznych
- sieci mniejszej i większej- więzadłach: żołądkowo – okrężniczym, przeponowo-okrężniczym, przeponowo-żołądkowym, a także na więzadłach wątrobowych
- na otrzewnej, która na wskutek tworzenia się tkanki bliznowatej zrasta się z kreską jelit, co z kolei w związku z motoryką krezki przenosi się na struktury łącznotkankowe i kostne kręgosłupa
Z czasem przykurcze w tych rejonach będą tak duże, że w konsekwencji obciążenia będą przeniesione na kręgosłup i zaowocują bólami odcinka lędźwiowego. Ze względu na swoją budowę oraz ucisk pobliskich tkanek, blizny mogą powodować takie powikłania, dysfunkcje i dolegliwości jak:
- bliznowacenie,- blizny przerostowe,
- zaburzenia czucia,
- ograniczenie ruchomości,
- zaburzenia postawy ciała,
- uciążliwe przykurcze mięśniowe,
- zaburzenie propriocepcji,
- bolesne zrosty wewnętrzne.
Leczenie i rehabilitacja blizn
Z medycznego punktu widzenia rehabilitacja blizny to kompleksowe postępowanie w odniesieniu do danego obszaru wymagającego usprawnienia. Niestety wciąż wiele pacjentów po przebytych urazach i ranach nie dostaje fachowej informacji i zaleceń dotyczących dalszego postępowania i możliwej rehabilitacji blizny. Zmianę można bowiem poddać mobilizacji już we wczesnej fazie jej powstawania, dostarczając bodźców optymalizujących jej funkcjonowanie. Najbardziej polecanym podejściem jest jak najszybsze rozpoczęcie leczenia blizny – do siedmiu dni od uszkodzenia skóry lub interwencji chirurgicznej. W tym okresie rehabilitacja obejmuje zabiegi wokół blizny, które mają na celu poprawienie ukrwienia tkanki oraz zmniejszenie opuchlizny. Wymaga to jednak uwagi i ostrożności, aby nie doprowadzić do przerostu tkanek oraz powstawania zrostów.
Dla procesu rehabilitacji blizny najistotniejszą kwestią jest więc określenie fazy gojenia się rany i tak proces ten i działania terapeutyczne możemy podzielić na następujące etapy:
FAZA I – zapalenie trwające od 2 do 7 dni – zalecany masaż manualny usprawniający krążenie obszaru objętego raną. Zabiegi na tym etapie pomijają okolice cięcia bezpośredniego, skupiając się na pobudzaniu okolic rany. W przypadku blizny liniowej po około 3 tygodniach od zasklepienia się rany możemy stosować natłuszczanie powstającej blizny specjalistyczną maścią. FAZA II – okres naprawy, trwający od 6 do 8 tygodni – specjalistyczne opracowanie okolicy rany i tkanki łącznej. Na tym etapie, po zdjęciu szwów, rozpoczyna się praca na powstałej bliźnie. Przy bliźnie liniowej zaleca się stosowanie drenażu limfatycznego.FAZA III – modelowanie blizny, trwające od 6 miesięcy do 2 lat – stosowanie poszczególnych technik fizjoterapii mających na celu usprawnienie funkcjonowania obszarów objętych blizną oraz w wielu przypadkach zapobieganiu powstawania zrostom.
Cały przebieg i efekty rehabilitacji blizny w dużym stopniu uzależnione są od wspomnianych etapów gojenia się rany. Pacjenci objęci wczesną rehabilitacją i działaniami fizjoterapeutycznymi m.in. terapia manualna w Nowa Huta, uzyskują w szybkim czasie od rozpoczęcia terapii widoczne rezultaty o dużym zasięgu. Pacjenci, których blizny nie są świeże, a od zagojenia się rany minęło nawet kilka lat również nie powinni rezygnować z czynności rehabilitacyjnych.
Pamiętajmy, że blizna to nie tylko zmiana wyglądu zewnętrznego naszej skóry, powodująca często poczucie dyskomfortu i obniżoną samoocenę, ale przede wszystkim niewydolność (a w niektórych przypadkach wręcz upośledzenie) ruchu spowodowane nieprawidłowym przesuwaniem się tkanek podskórnych względem siebie.
Zapraszamy na nasze masaże gdzie profesjonalnie pomożemy w walce z bliznami.
