🏊❄️Morsowanie - wskazówki, porady. Czy jest zdrowe?

Dlaczego duża część społeczeństwa sądzi, że wchodzenie do zimnej wody to prosta droga do nabycia przeziębienia i poważnych chorób — których przecież powinniśmy unikać w dobie niepewnych czasów pandemicznych? Odkłamujemy popularne mity posiłkując się doniesieniami naukowymi. Wskazujemy, jakie zalety niesie za sobą odpowiednie i racjonalne morsowanie.

Dlaczego morsowanie budzi tak skrajne emocje?

Zimowa, a czasami także wczesnowiosenna aura, sprzyja morsowaniu. Wcale nie chodzi o to, aby zanurzać swoje ciało w wodzie, która niemalże zamarza. Tak naprawdę morsowanie odbywa się w warunkach niskiej, ale nie przesadnie skrajnej temperatury. Doniesienia dotyczące niebezpieczeństw związanych z krótkotrwałym zanurzeniem się w chłodnym jeziorze czy zimnej rzece są mocno przesadzone. Morsowanie nie jest uprawiane po to, aby zaszkodzić swojemu organizmowi, choć wiele osób może wyciągnąć z obserwacji tego typu wnioski. Kąpanie się w lodowatej wodzie ma status sportu kontrowersyjnego, który wiąże się z nienaturalnym dla natury ludzkiej przełamywaniem barier. Czy rzeczywiście aktywność morsów jest skrajnie niebezpieczna?

Nic bardziej mylnego. Korzyści związane z oddziaływaniem niskiej temperatury na zdrowie człowieka są niepodważalne. Morsowanie jest znane ludzkości już od czasów starożytnych, kiedy to praktykowano zimne kąpiele krzepiące organizm. O zaletach zimowego sportu piszą m.in. R. Wesołowski i M. Gackowska w artykule naukowym pt. Oddziaływanie zimna na organizm człowieka - morsowanie jako forma rekreacji ruchowej. Naukowcy wskazują, że racjonalne morsowanie, czyli takie, które uwzględnia wszelkie wymagane środki ostrożności, zwiększa tolerancję na zimno i przyczynia się do tzw. hartowania organizmu. Przywołują oni także w treści staroegipskie praktyki, które bliźniaczo przypominają dzisiejszą aktywność ludzkich morsów¹.

Jakie są konkretne korzyści związane z morsowaniem?

Motywacji dotyczących podejmowania tak nietypowej, choć społecznie coraz częściej akceptowalnej aktywności, jest wiele. Dla jednych osób stanowi to sposób na przełamanie swoich słabości, inni zaś upatrują w tym szansy udowodnienia sobie, że organizm człowieka jest niezwykle silny, a nawet niepokonany. Morsowanie jest szansą na poznanie wielu fascynujących osób, z którymi można dzielić się pasją. Lodowate kąpiele oddziałują na kilka sfer ludzkiego ciała:

• przyczyniają się do poprawy krążenia krwi;
• uruchamiają procesy wewnętrzne, które regenerują organizm;
• wpływają normalizująco na cerę człowieka i poprawiają jędrność skóry,
• są rezerwuarem neurotransmiterów, czyli naturalnych wspomagaczy tj. adrenalina czy dopamina
• redukują bóle, działając rozszerzająco na naczynia krwionośne dotknięte stanem zapalnym.

Do lodowatej wody nie wchodzi się (tylko) po to, aby przełamać swoje wewnętrzne bariery i uprzedzenia przed zimnem. Choć i taka motywacja jest często spotykana, w szczególności w kontekście początkujących morsów. Korzyści związane z chłodnymi kąpielami na świeżym powietrzu wykraczają znacznie dalej, niż wyłącznie kwestie wolicjonalne i motywacyjne. Dowiedziono naukowo, że racjonalne zanurzanie się w zimnej wodzie wykazuje działanie prozdrowotne. Jednym z najczęściej podkreślanych pozytywnych aspektów morsowania jest zwiększenie obrony antyoksydacyjnej organizmu. Dowodem na poparcie tej tezy może być udowodniony wzrost peroksydazy glutationowej w krwi tuż poza życiu zimnej kąpieli. Czynnik ten wspiera organizm w walce przed reaktywnymi formami tlenu².

Jak bezpiecznie morsować? Bez przygotowań ani rusz.

Nie warto rzucać się na głęboką wodę. W przypadku morsowania to powiedzenie zyskuje dodatkowego kontekstu. Podstawowym aspektem pozwalającym na skuteczne morsowanie jest systematyczny trening, który pozwoli osiągnąć odpowiednie przygotowanie kondycyjne.

Spontaniczne wejście do zmrożonej wody bez przygotowania może skończyć się poważnym rozstrojem zdrowia. Podobnie jak w przypadku konieczności przebiegnięcia półmaratonu przez osobę, która nie biegała nigdy. Pierwsze zapoznanie się z zimną wodą powinno być krótkie i poparte rzeczowym przygotowaniem fizycznym.

1. Zorientujmy się, czy nie mamy chorób, których obecność wyklucza nas z tego typu aktywności, np. schorzeń serca czy układu krwionośnego. W razie wątpliwości skonsultujmy się z lekarzem w tej sprawie.
2. Zawsze przed podjęciem zimowej aktywności w lodowatej wodzie zastosujmy proste ćwiczenia fizyczne: kilkunastominutowa rozgrzewka i porządny stretching to absolutna podstawa.
3. Zanurzenie się w wodzie powinno być szybkie i pewne. Nie należy tracić czasu na wychładzanie organizmu, lecz od razu wejść do wody (np. do poziomu klatki piersiowej), nie mocząc rąk.

Morsowanie warto powtarzać kilka razy w tygodniu w regularnych odstępach. Samo wejście do lodowatego jeziora czy rzeki powinno być dynamiczne i krótkie. Nie zaleca się przebywanie w tak chłodnych warunkach dłużej, niż kilka minut. Nierozważne korzystanie z zimnych kąpieli jest niebezpieczne, szczególnie dla osób niedoświadczonych. W przypadku niepokojących objawów somatycznych należy natychmiast opuścić akwen i ogrzać się kocem. Na morsowanie warto zabrać ze sobą zestaw ręczników, termos z gorącym napojem, koce i odpowiednie obuwie do chodzenia po często nierównych dnach wodnych. Przed sesją morsowania należy wystrzegać się stosowania używek, w tym alkoholu³.

Podsumowanie. Czy warto morsować?

Morsowanie jest zjawiskiem owianym wieloma mitami, których część obaliliśmy w niniejszej treści. Okazuje się, że zimowa aktywność nie jest przyczynkiem do rozwoju patogenów w konsekwencji nierozsądnej aktywności morsów. Racjonalne morsowanie przynosi człowiekowi wiele korzyści, czego dowodem jest, chociażby stosowanie terapii zimnem (krioterapia) w kontekście wielu schorzeń ludzkiego organizmu. Ważne, aby ten nieoczywisty sport był traktowany jak... sport, a nie jak efektowny sposób na zaimponowanie znajomym. Jak każda inna, trudna aktywność fizyczna, wymaga wcześniejszego przygotowania kondycyjnego. Tylko wówczas jest w stanie przynieść realne i długofalowe korzyści zdrowotne.

---

Przypisy:

1. R. Wesołowski, M. Gackowska, A. Woźniak, C. Mila-Kierzenkowska, A. Jurecka, Oddziaływanie zimna na organizm człowieka - morsowanie jako forma rekreacji ruchowej, https://www.researchgate.net/publication/269762998_Oddzialywanie_zimna_na_organizm_czlowieka_-_morsowanie_jako_forma_rekreacji_ruchowej.
2. C. Mila-Kierzenkowska, Beata Augustyńska, Alina Woźniak, Tomasz Boraczyński, Roland Wesołowski, Paweł Sutkowy, Karolina Szewczyk-Golec, Wpływ zmian temperatury otoczenia na wskaźniki stresu oksydacyjnego we krwi osób regularnie poddających się kąpielom zimowym, https://agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.agro-3d9f154f-b29d-427a-9f1f-3ae45bba2ee1/c/Wplyw__zmian_temperatury.pdf.
3. B. Mietkowska, Morsowanie. Moda czy sposób na zdrowie?, https://www.medexpress.pl/post/pdf?id=80772.