Leczenie ostrogi piętowej

Ostroga piętowa to najczęściej występujący uraz stopy. Powoduje go przewlekły stan zapalny rozcięgna podeszwowego z podrażnieniem włókien nerwowych. Z czasem na pięcie pojawia się narośl kostna. Jeśli jest duża, zaczyna drażnić rozcięgno podeszwowe. Uporczywy, pulsujący ból w pięcie może nawet uniemożliwić chodzenie. Niestety, nie sposób dostrzec jej gołym okiem. W celu postawienia diagnozy niezbędne jest badanie RTG. Na zdjęciu rentgenowskim wyraźnie widać wyrostek kostny, który przyjmuje kształt kolca lub haczyka.

Czym jest ostroga piętowa

Ostroga piętowa to tak naprawdę mniejsza bądź większa narośl kostna, która powstaje na powierzchni kości piętowej. Jej obecność jest zwykle następstwem zmian zwyrodnieniowych w obrębie wyrostka przyśrodkowego guza piętowego wspomnianej kości, co w efekcie prowadzi do wytworzenia stanu zapalnego innej struktury. Mowa tu o rozcięgnie podeszwowym, stanowiącym kontynuację mięśnia trójgłowego łydki i ścięgna Achillesa.

Gdzie znajduje się rozcięgno podeszwowe?

To pasmo tkanki łącznej, które przebiega od guza kości piętowej aż do nasady palców. To właśnie ono odpowiada za kształt łuku podłużnego i poprzecznego stopy. Rozcięgno podeszwowe jest włóknistą strukturą, która przypomina rozciągniętą taśmę od strony podeszwy stopy. Przy każdym zgięciu palców stopy, w czasie chodzenia czy skakania, rozcięgno się napina. 

Ostroga piętowa nie pojawia się od razu, ale stopniowo rośnie. Toczący się w okolicy przyczepu rozcięgna proces zapalny powoduje, że w newralgicznym miejscu tworzy się nadprogramowa tkanka kostna. Prawdopodobnie mikro zwapnienia, które stopniowo przekształcają się w ostrogę, powstają w miejscu uszkodzenia pojedynczych włókien rozcięgna. Jednak są one tylko objawem choroby, a nie jej przyczyną. Ostrogi w piętach widać na zdjęciach RTG u około 50% pacjentów, a 20% posiadających je nigdy nie odczuwała z tego powodu żadnego bólu.

Obecność stanu zapalnego w połączeniu z kostną ostrogą prowadzi do skrócenia rozcięgna, co jednocześnie powoduje pogłębienie koślawości pięty. W sytuacji, gdy takie zmiany utrzymują się przez dłuższy czas, ostroga piętowa może w prosty sposób doprowadzić do zaburzenia prawidłowego napięcia mięśniowego skutkującego przykurczem, a to z kolei do wad stóp czy nawet całych kończyn dolnych.

Przyczyny powstawania ostrogi piętowej

Ostroga piętowa stanowi efekt długotrwałego, powtarzającego się drażnienia kości piętowej.

W jaki sposób? Przyczyn może być tak naprawdę wiele i trudno ustalić jeden konkretny mechanizm powstawania stanu zapalnego rozcięgna podeszwy. W pierwszej kolejności należy wymienić nieprawidłowo dostosowane obuwie.

Częste noszenie zbyt ciasnych butów, niewłaściwej wkładki oraz wysokich obcasów stwarza idealne warunki do rozwinięcia rzeczonej ostrogi. Innym i równie częstym czynnikiem ryzyka jest długotrwałe przebywanie w pozycji stojącej, co w połączeniu z nadmierną masą ciała jest swego rodzaju otwartymi drzwiami do zapalenia rozcięgna.

Okazuje się jednak, że osoby ćwiczące także są narażone na problem ostrogi piętowej. Intensywny wysiłek fizyczny w formie biegania czy gry w tenisa ziemnego również może doprowadzić do zmian zapalnych i powstania wspomnianej już narośli kostnej na powierzchni guza piętowego. Dlatego przy sporcie warto co jakiś czas udać się do np. do Naszej placówki fizjoterapii w Kraków. Ubierając możliwe powody wystąpienia schorzenia w listę mamy tu:

1. przeciążenie stopy w wyniku nadmiernego wysiłku fizycznego (zwłaszcza bez przygotowania w postaci rozgrzewki)

2. źle dobrany rozmiar obuwia – zbyt duży, który zmusza nas do kurczenia palców, lub zbyt mały, uciskające stopę

3. nieodpowiednie obuwie powodujące dyskomfort podczas chodzenia lub biegania, szczególnie po twardych nawierzchniach (asfalt, beton, kostka);

4. zbyt długie pozostawanie w pozycji stojącej

5. nadwagę i otyłość, prowadzące do nadmiernego obciążenia stóp

6. niedoleczone urazy stopy lub kostki, przez które stopa znajduje się przez długi czas w nienaturalnej pozycji

7. wady wrodzone lub nabyte, takie jak płaskostopie (platfus), koślawość, czy szpotawość stóp

8. zmiany w sposobie chodu wynikające z zaawansowanego wieku – skrócenie długości kroku oraz dłuższy kontakt pięty i podeszwy z podłożem

Jakie objawy powoduje

Wystąpienie ostrogi piętowej w żadnym sposób nie zagrażają zdrowiu osoby u której wystąpi to schorzenie. Nie należy jednak bagatelizować obecnego problemu, gdyż każdy stan odbiegający od ogólnie przyjętych norm należy określić mianem patologii.  Objawy ograniczają się właściwie do uporczywych dolegliwości bólowych w obrębie pięty. Początkowo ból pojawia się w momentach wysiłkowych, kiedy pięta ulega dużym obciążeniom. Charakterystyczne dla tego schorzenia są też dolegliwości bólowe przy próbie uniesienia palców stopy ku górze. Z czasem, kiedy ostrogi piętowe postępują, ból przyjmuje charakter spoczynkowy (występuje nawet wtedy, kiedy się nie ruszamy), a jego natężenie wzrasta. Zwykle lokalizuje się w centralnej części pięty, bywa punktowy lub pulsujący zdarza się, że promieniuje na całą powierzchnię pięty.

Dolegliwości bólowe towarzyszące ostrogom piętowym opisuje się często jako piekące czy nawet palące. W praktyce stan długotrwałego bólu jest jednak czymś o wiele poważniejszym. Chorzy w pierwszych momentach zaczynają kompensować występujące dolegliwości, starając się przemieszczać w sposób odbiegający od normy. Wyrobienie nowego, przeciwbólowego wzorca chodu zwykle nie ma nic wspólnego z ogólnie przyjętymi zasadami przemieszczania się. W efekcie następuje zaburzenie całego łańcucha kinematycznego, którym w tym przypadku jest cała kończyna dolna. To z kolei sprzyja wspomnianym już wcześniej wadom o charakterze funkcjonalnym i strukturalnym zarówno samych stóp, jak i kolan, a nawet kręgosłupa.

Pojawia się na pierwszy rzut oka niezwiązany ze schorzeniem ból pleców niwelowany przez masaż np. u Nas w Kraków. Badanie obrazowe z wykorzystaniem RTG stanowi najrzetelniejszy sposób na wykazanie, czy na powierzchni kości piętowej zaczynają się pojawiać zmiany zwyrodnieniowe lub występuje ostroga. Innym narzędziem diagnostycznym jest badanie manualne (palpacyjne) przez samego ortopedę, które, rzecz jasna, nie jest tak precyzyjne, lecz stanowi dobrą alternatywę dla osób niemających możliwości skorzystania z dobrodziejstw techniki.

Leczenie ostrogi piętowej przez fizjoterapię

Ostroga piętowa nie jest leczona operacyjnie, a przynajmniej nie w dobie dzisiejszego postępu techniki oraz obecnego stanu wiedzy fizjoterapeutów. Biorąc pod uwagę biomechanikę pięta jest niezwykle istotnym punktem podparcia dla naszego ciała, a sam zabieg polega na częściowym przecięciu skróconego rozcięgna podeszwowego, w efekcie czego następuje znaczne zmniejszenie obciążenia jego przyczepów oraz spadek nadmiernego napięcia przykurczonych mięśni. Istnieje jednak duże ryzyko, że operacja doprowadzi do spłaszczenia podłużnego łuku stopy, a w konsekwencji dojdzie do rozwinięcia się podłużnego płaskostopia. 

Jeśli odczuwamy dolegliwości bólowe, to powinniśmy udać się w pierwszej kolejności do lekarza. Leczenie objawów bólowych domowymi sposobami (np. okładami z lodu) nie zniweluje schorzenia, a pomoże jedynie doraźnie. Lekarz zalecić może leczenie farmakologiczne, które sprowadza się do stosowania leków niesterydowych bądź o działaniu przeciwzapalny.

Co istotne, w niektórych przypadkach konieczne będzie zastosowanie specjalnych wkładek ortopedycznych i ortez, których zadaniem jest odciążenie miejsca bólu. Nie należy dobierać ich samodzielnie, a wykorzystać wiedzę specjalistów z Naszej placówki fizjoterapia w Kraków. Wkładki łagodzą także wstrząsy podczas chodzenia.

Jednak, aby dobrze spełniały swoją rolę muszą zostać przygotowane na miarę, czyli uwzględniając indywidualną specyfikę budowy stopy. Typowa ostroga piętowa jest zwykle poddawana kompleksowej fizjoterapii, w której skład wchodzą zabiegi fizykalne oraz odpowiednie ćwiczenia kinezyterapeutyczne. W przypadku fizykoterapii największą skuteczność zapewnia zabieg z wykorzystaniem fali uderzeniowej. Istota tego postępowania polega na zastosowaniu w problemowym miejscu fali mechanicznej, która oddziałuje na ekstero- i proprioceptory.

Następstwem takiego działania jest powstanie licznych mikrouszkodzeń w błonach komórkowych, co jednocześnie prowadzi do ograniczonego odbierania i dalszego przekazywania informacji bólowej z układu nerwowego. Fala uderzeniowa pozwala też na zmniejszenie nadmiernego napięcia mięśniowego. W przypadku rehabilitacji ruchowej skupiamy się na stopniowej reedukacji chodu, rozciągnięciu patologicznie napiętych struktur mięśniowych w obrębie stóp i łydek, a także korekcji niewłaściwego ustawienia kończyn dolnych oraz wyrównaniu położenia pięty, która znajduje się w pozycji nadmiernej koślawości. Dlatego tak ważne jest skorzystanie ze skuteczna rehabilitacja w Nowa Huta.