Naturalne sposoby na komary i kleszcze

Spis treści

1. Komary i kleszcze – dlaczego są groźne?
1. Dolegliwości skórne, alergie wysypki.
2. Borelioza i kleszczowe zapalenie mózgu.           
3. Choroby tropikalne.
2. Naturalne sposoby na komary i kleszcze – zdrowa profilaktyka.
3. Naturalne sposoby na komary i kleszcze – odstraszające rośliny.            
4. Naturalne sposoby na komary i kleszcze – olejki eteryczne.
1. Repelent na bazie oleju             
2. Spray na bazie wody lub alkoholu
3. Świece i kadzidełka
5. Tradycyjny i sprawdzony sposób na komary i kleszcze – cebula i czosnek.
6. Podsumowanie.

Komary i kleszcze – dlaczego są groźne?

Ukąszenia komarów i kleszczy są przyczyną licznych chorób i dolegliwości. Od stosunkowo łagodnych objawów skórnych, poprzez alergie, do poważnych chorób wirusowych i pierwotniakowych.

Dolegliwości skórne, alergie wysypki

Swędzenie po ukąszeniu komara zwykle ustępuje po kilku dniach.  U niektórych osób, zwłaszcza dzieci, jad komara wywołuję reakcję alergiczną, której objawem jest bolesny rumień o podwyższonej temperaturze. Może pojawić się także wysypka i bąbel wypełniony płynem surowiczym lub ropą, a także gorączka i zawrotów głowy. Alergię może wywołać także ukąszenie przez kleszcza. Jej objawem jest silnie swędzący rumienia o nieregularnym kształcie. Nasilone reakcje alergiczne mogą skutkować anafilaksją, która wymaga interwencji lekarskiej.

Borelioza kleszczowe zapalenie mózgu

Do najgroźniejszych spotykanych w Polsce chorób odkleszczowych należą: Borelioza i kleszczowe zapalenie mózgu. Początkowo nie dają objawów. Znanym pierwszym symptomem boleriozy jest czerwony rumień o okrągłym lub owalnym kształcie. Późno rozpoznana choroba może dawać szereg ciężkich objawów takich jak: zapalenie opon mózgowych, zapalenie nerwu wzrokowego, bolesność i sztywnienie stawów, depresja, porażanie nerwów twarzowych i wiele innych. Trzeba pamiętać, że wektorem (nośnikiem) krętków boleriozy są nie tylko kleszcze, ale także komary. Do symptomów kleszczowego zapalenia mózgu z kolei należy: gorączka, wymioty, bóle mięśni i stawów oraz liczne objawy neurologiczne, które w 5% zakażeń prowadzą do śmierci.

Choroby tropikalne

W polskim klimacie nie trzeba obawiać się zakażenia chorobą tropikalną. Jednak w trakcie egzotycznych wojaży ryzyko zachorowania znacznie wzrasta. Jak podaje GIS, najgroźniejsze  choroby tropikalne przenoszone przez kleszcze i komary to m.in. denga, dur brzuszny, leiszmanioza, malaria i żółta gorączka. Na zakażenie narażone są zwłaszcza osoby wypoczywające w wilgotnym i tropikalnym klimacie, zwłaszcza równikowym i podzwrotnikowym.

Ukąszenie owadów może powodować niebezpieczne dla zdrowia i życia dolegliwości i choroby. Żeby ich uniknąć, warto zapoznać się z naturalnymi sposobami na komary i kleszcze.  

Naturalne sposoby na komary i kleszcze – zdrowa profilaktyka

GIS przygotował szczegółowe zalecenia, które mają na celu ochronę przed komarami i kleszczami oraz przykrymi konsekwencjami ukąszeń. Należą do nich:

• noszenie ubrań w długim rękawem i nogawkami oraz w jasnym kolorze, 
• wyposażanie okien w siatki ochronne,
• spanie pod moskitierą,
• pozbywanie się zbiorników stojącej wody, będących miejscem namnażania się komarów,
• pozostawanie w pomieszczeniach rankiem i wieczorem (wtedy owady są najbardziej aktywne),
• korzystanie ze szczepień ochronnych w przypadku podróży w kraje tropikalne.

Ponadto każdego wieczora warto dokładnie obejrzeć ciało, w celu ewentualnej identyfikacji kleszcza i niepokojących objawów skórnych.

Naturalne sposoby na komary i kleszcze – odstraszające rośliny

Prócz profilaktyki warto wdrożyć także inne naturalne sposoby na komary i kleszcze. Jednym z nich jest posadzenie w otoczeniu odstraszających owady roślin, takich jak:

• wrotycz pospolity – odstrasza owady dzięki zapachowi zbliżonemu do kamfory,
• lawenda wąskolistna – komary, kleszcze i muchy nie tolerują olejków eterycznych zawartych w kwiatach z tej rośliny,
• kocimiętka Faassena – w jej kwiatostanach znajduje nepetalakton skutecznie odstraszający owady i przyciągający pszczoły i… koty,
• komarzyca – roślina o cytrynowym, kamforowym zapachu, którego nie znoszą owady,
• złocień dalmatyński – tajna broń w walce owadami. Zawiera toksyczną dla nich cynerynę i pyretrynę, która poraża mięśnie i system nerwowy insektów.

Ponadto owady odstrasza zapach rozmarynu lekarskiego, mięty, tymianku, kopru, bazylii i wielu innych roślin.

Naturalne sposoby na komary i kleszcze – olejki eteryczne

Kolejny naturalny sposób na komary i kleszcze to wspomniane już olejki eteryczne. Skuteczne są olejki pozyskiwane z kwiatów wymienionych powyżej roślin oraz inne, takie jak: olejek anyżkowy, citronellowy, kokosowy, cynamonowy, geraniowy, sosnowy, eukaliptusowy, muszkatołowy i pozyskiwany z kwiatów pomarańczy oraz drzewa herbacianego. Taki olejek można wykorzystać na wiele sposobów.

Repelent na bazie oleju

Z olejków eterycznych oraz oleju bazowego można wykonać repelent (preparat odstraszający owady). Dwie łyżki oleju (np.migdałowego, jojoba lub z pestek winogron) należy wymieszać z 10–20 kroplami wybranego olejku lub mieszanki kilku z nich. Tak powstałą mieszaninie można przelać do pojemnika z dozownikiem i nakładać na skórę pół godziny przed wyjściem.

Spray na bazie wody lub alkoholu

Olejki eteryczne mogą posłużyć do sporządzenia sprayu na owady, którym można pryskać pościel, zasłony i inne powierzchnie. W tym celu wybrane olejki (ok. 20 kropel) należy wymieszać ze szklanką wody lub alkoholu, który dodatkowo jest konserwantem i dobrze rozpuszcza olejki. Funkcję odstraszającej mgiełki może pełnić także napar z rośliny nielubianej przez owady.

Świece i kadzidełka

Olejki eteryczne często są składnikiem zapachowym świec. Najlepiej wybierać produkty ekologiczne, pozbawione składników syntetycznych, np. ekologiczne świece sojowe. Palenie świecy zawierającej naturalne olejki eteryczne pozwala nie tylko skutecznie ograniczyć aktywność owadów, ale także odprężyć się i zrelaksować. Podobne działanie mają także kadzidełka wykonane z surowców nasączonych olejkami eterycznymi. 

Tradycyjny i sprawdzony sposób na komary i kleszcze – cebula i czosnek

Stosowanym tradycyjnie naturalnym sposobem na komary i kleszcze jest postawienie na parapecie talerzyka z pokrojonymi w plasterki cebuli i czosnku. Wadą tej metody jest roztaczający się w całym mieszkaniu zapach, który nie należy do najprzyjemniejszych. W podobny sposób mają działać też liście pomidora, których zapach z pewnością jest mniej uporczywy, od tego, który wydziela czosnek i cebula. 

Podsumowanie

Naturalne sposoby na komary i kleszcze to przede wszystkim rozsądna profilaktyka oraz wykorzystanie składników pochodzenia roślinnego. Wśród metod naturalnych w szczególności wyróżniają się olejki eteryczne, których medyczne zastosowanie przeżywa w ostatnim czasie istny renesans. Za sprawą właściwości relaksujących, pobudzających i uśmierzających ból, olejki eteryczne są z powodzeniem wykorzystywane w masażach leczniczych oferowanych w centrum medycznych OsteoMedic w Krakowie. Wykorzystanie olejków eterycznych i innych ekologicznych metod to sposób na urlop z dala od stresu i dolegliwości spowodowanych ukąszeniami komarów i kleszczy.

Źródła:

1. Białowąs J., Rośliny odstraszające kleszcze, https://poradnikogrodniczy.pl/rosliny-odstraszajace-kleszcze.php
2. GIS, Komary w Polsce. Ryzyko zdrowotne. Informacja Głównego Inspektora Sanitarnego, https://wsse.krakow.pl/page/komary-w-polsce-ryzyko-zdrowotne-informacja-glownego-inspektora-sanitarnego/
3. Iszczek, S. (2001). Komary-uciążliwe owady. Przegląd Komunalny, (7), 76-77.
4. Pancewicz, S. A., Hermanowska-Szpakowicz, T., Kondrusik, M., Zajkowska, J. M., Grygorczuk, S., & Świerzbińska, R. (2006). Aspekty epidemiologiczno-kliniczne i profilaktyka kleszczowego zapalenia mózgu. Polski Przegląd Neurologiczny, 2(1), 7-12.
5. Przygodzka, M., Mikulak, E., Chmielewski, T., & Gliniewicz, A. (2019). Repellents as a major element in the context of prevention of tick-borne diseases.  Epidemiol, 73, 269-280.
6. Siuda, K. (1998). Stawonogi-wektory chorob transmisyjnych. Wiadomości Parazytologiczne, 44(1), 21-35.
7. Smoleńska, Z., Matyjasek, A., & Zdrojewski, Z. (2016). Borelioza—najnowsze rekomendacje w diagnostyce i leczeniu. In Rheumatology Forum(Vol. 2, No. 2, pp. 58-64).