Fizjoterapia po cesarskim cięciu

Na wielu oddziałach położniczych fizjoterapeuci udzielają porad jeszcze zanim kobieta z maluszkiem zostaną wypisani do domu. Każda mama po porodzie skupia się na swoim maleństwie, jednak warto też pamiętać o swoim zdrowiu i dobrym samopoczuciu. Wracać do formy najbezpieczniej jest pod nadzorem specjalisty. I tu pojawia się ważna rola fizjoterapii po cesarskim cięciu.

Spis treści:

1. Po jakim czasie po CC do fizjoterapeuty?
2. Jaki fizjoterapeuta po cesarce?
3. Jakie ćwiczenia można wykonywać po cesarskim cięciu?

   3.1. Przeciwzakrzepowe ćwiczenia po cesarskim cięciu

   3.2. Ćwiczenia oddechowe

   3.3. Ćwiczenia przy bólu kręgosłupa

   3.4. Inne ćwiczenia zapobiegające powikłaniom po cesarskim cięciu

   3.5. Ćwiczenia na mobilizację blizny po cięciu cesarskim

4. Jakie zabiegi po cesarce?

Po jakim czasie po CC do fizjoterapeuty?

Elementy fizjoterapii wdrażane są w szpitalu już od pierwszych godzin po porodzie, zawłaszcza zabiegowym, aby zapobiegać powikłaniom.

W jaki sposób fizjoterapia może pomóc zapobiegać powikłaniom po operacji cesarskiego cięcia? 🤱

Są to początkowo ćwiczenia przeciwzakrzepowe i oddechowe w prewencji zakrzepowego zapalenia żył i szpitalnego zapalenia płuc. Po wypisaniu ze szpitala do domu można już umówić się do fizjoterapeuty, zwłaszcza gdy utrzymują się takie dolegliwości, jak na przykład bóle pleców. Specjalista tak dostosuje techniki, aby były one dobrze tolerowane przez kobietę po porodzie zabiegowym . Rozluźni mięśnie, popracuje nad postawą ciała, lecz jeżeli rana jest jeszcze świeża i niezagojona - nie będzie wykonywać mobilizacji blizny. Na to przyjdzie pora po pełnym zagojeniu rany. Nie wdroży też od razu ćwiczeń stabilizacyjnych. Za to może wykonać drenaż limfatyczny w przypadku obrzęków, dostosowując pozycję pacjentki do jej aktualnych możliwości.

Jaki fizjoterapeuta po cesarce?

Zarówno po porodzie przez cesarskie cięcie, jak i po porodzie siłami natury wskazana jest konsultacja z fizjoterapeutą uroginekologicznym. 👩‍⚕️  

Na czym polega fizjoterapia uroginekologiczna po porodzie?

🔷 Fizjoterapia po porodzie obejmuje:

✅ profilaktykę zakrzepowego zapalenia żył (ćwiczenia czynne kończyn, możliwie szybka pionizacja),

✅ rehabilitację blizny pooperacyjnej,

✅ wypracowanie prawidłowej postawy ciała po ciąży,

✅ pracę nad zmniejszeniem rozejścia kresy białej,

✅ ćwiczenia zmniejszające ból kręgosłupa (kręgosłup piersiowy u młodych mam boli ze względu na pozycję do karmienia, jak i nowe czynności związane z pochylaniem się do noworodka i podnoszeniem maleństwa z łóżeczka);

✅ ćwiczenia mięśni brzucha, w tym ćwiczenia izometryczne (w czasie określonym przez fizjoterapeutę),

✅ ćwiczenia na mięśnie dna miednicy (zwłaszcza wtedy, gdy po ciąży utrzymują się problemy z nietrzymaniem moczu),

✅ techniki fizjoterapeutyczne stosowane wtedy, kiedy brzuch po ciąży nie chce zmaleć przez dłuższy czas,

✅ zalecenia fizjoterapeutyczne po porodzie - instruktaż ćwiczeń i technik autoterapii do wykonywania w domu,

✅ techniki manualne rozluźniające nadmiernie napięte tkanki.

Jakie ćwiczenia można wykonywać po cesarskim cięciu?

Ważny element rehabilitacji wczesnej po porodzie to ćwiczenia przeciwzakrzepowe po cesarskim cięciu. Terapia przeciwzakrzepowa jest istotna już od pierwszych chwil po porodzie, tak jak po każdym zabiegu operacyjnym. 

Jakie ćwiczenia są wdrażane, aby zapobiegać powikłaniom zakrzepowym po cesarskim cięciu?

Przeciwzakrzepowe ćwiczenia po cesarskim cięciu

Profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył obejmuje najczęściej ćwiczenia, takie jak:

✔ poruszanie stopami (góra-dół, krążenia stóp - tak często, jak to możliwe),

✔ ćwiczenia czynne kończyn - wtedy, gdy jest już to możliwe (gdy przestanie działać znieczulenie),

✔ możliwie szybkie uruchomienie - kiedy tylko lekarz wyrazi na to zgodę.

Ćwiczenia oddechowe

Ponadto stosuje się także ćwiczenia oddechowe, które mają kilka zadań. Pozwalają one zapobiegać pooperacyjnym zapaleniom płuc. 🧘‍♀️ Prawidłowo poprowadzone ćwiczenia oddechowe mają na celu także wypracowanie prawidłowego toru oddychania po ciąży. 

Ćwiczenia przy bólu kręgosłupa

Które ćwiczenia można wykonywać, aby pozbyć się dolegliwości bólowych kręgosłupa?

Ćwiczenia na kręgosłup piersiowy można rozpocząć wykonywać stosunkowo wcześnie. Są one przydatne ze względu na nowe czynności, które każda młoda mama wykonuje przy pielęgnacji noworodka. Wielokrotne pochylanie się, sięganie rękoma do łóżeczka, noszenie i trzymanie do karmienia - to wszystko może obciążyć okolicę międzyłopatkową. W takich sytuacjach warto wykonywać następujące ćwiczenia:

✅ krążenia barków w tył (w pozycji stojącej, ręce wzdłuż tułowia),

✅ ręce zgięte w łokciach, oparte o framugę drzwi -> wykonanie kroku w przód;

✅ "agrafka" - sięganie prawą ręką od góry za łopatki, a lewą od dołu -> próba złączenia rąk w takim ustawieniu.

Więcej wskazówek w naszym artykule: Sposób na ból pleców po karmieniu dziecka

Z kolei odcinek lędźwiowo-krzyżowy kręgosłupa potrzebuje odbudowania stabilizacji ze względu na rozciągnięcie mięśni brzucha po ciąży. Bóle kręgosłupa po cięciu cesarskim są wzmagane naruszeniem mięśni brzucha poprzez ich przecięcie.

Do ćwiczeń stabilizacyjnych można przejść dopiero po wygojeniu blizny, gdy lekarz ginekolog wskaże, że już jest odpowiedni czas na taką aktywność. Początkowo (zwykle najwcześniej po 12 tygodniach po porodzie) wykonuje się następujące ćwiczenia:

🔷 leżenie na plecach, kolana zgięte, stopy na podłożu, ruch: unoszenie miednicy;

🔷 pozycja wyjściowa (PW): jak wyżej, prawa dłoń ułożona pod blizną, lewa nad blizną; ruch: wdech, a przy wydechu wykonanie rękoma ruchu "ściągania mięśni" w kierunku blizny;

🔷 PW: jak wyżej, dłonie ułożone wzdłuż kresy białej (prawa po prawej stronie pępka, lewa po lewej stronie), ruch: wdech, a przy wydechu wykonanie rękoma ruchu "ściągania mięśni brzucha" w kierunku kresy białej;

🔷 PW: jak wyżej, ruch: ułożenie dłoni na udach, lekkie uniesienie głowy i tułowia, przesuwając dłonie po udach w kierunku kolan, powrót do PW.

Inne ćwiczenia zapobiegające powikłaniom po cesarskim cięciu

W fizjoterapii po porodzie CC stosuje się także ćwiczenia na mięśnie dna miednicy, a w dalszym etapie - ćwiczenia ogólnokondycyjne.

Dlaczego fizjoterapia po porodzie przez CC uwzględnia także ćwiczenia mięśni dna miednicy?

Mimo że w trakcie cesarskiego cięcia nie dochodzi do naruszenia samego krocza, to mięśnie dna miednicy mogą być osłabione po ciąży. Chociaż rzadziej niż przy porodzie siłami natury, po porodzie CC również zdarzają się problemy z nietrzymaniem moczu. Dlatego wdraża się profilaktycznie odpowiednie ćwiczenia.

Ćwiczenia na mobilizację blizny po cięciu cesarskim

Ważny element rehabilitacji to także ćwiczenia na mobilizację blizny.

Fizjoterapia blizny jest istotna, gdyż pozwala zapobiegać takim powikłaniom, jak:

🔷 bóle blizny,

🔷 zrosty po cięciu cesarskim,

🔷 rozejście blizny,

🔷 powstanie bliznowca,

🔷 restrykcje mięśniowo-powięziowe w obszarze powiązanym z blizną (skutki cesarskiego cięcia mogą być bowiem odczuwane także w obszarach dalekich od blizny).

Jak można wspomóc proces gojenia rany i na czym polega rehabilitacja blizny po cesarskim cięciu?

Odpowiednia rehabilitacja blizny pooperacyjnej ma za zadanie wypracować prawidłową elastyczność blizny. Obejmuje ona głównie techniki manualne, ale też ćwiczenia i inne metody. 🙌 

Jakie zabiegi po cesarce?

Najczęściej stosowane techniki fizjoterapii po cesarskim cięciu to:

✅ Mobilizacja blizny: techniki manualne, suche igłowanie, terapia mięśniowo-powięziowa

Jak wygląda mobilizacja blizny po porodzie cc?

Odpowiednia rehabilitacja blizny obejmuje masaż i terapię manualną ("głaskanie", rozcieranie, "przełamywanie" blizny) - stosowane wtedy, gdy rana już jest zagojona. Wykonuje się także rozluźnianie manualne obszaru wokół blizny i dalszych okolic powiązanych anatomicznie z blizną. Na dalszym etapie, zwłaszcza w przypadku bliznowców fizjoterapia blizny obejmuje również suchą igłoterapię blizny, terapię narzędziową IASTM i masaż bańką chińską .

Czy mobilizacja blizny po cesarskim cięciu może być wykonywana samodzielnie?

Manualna autoterapia blizny jest zalecana do wykonywania po dokładnym instruktażu fizjoterapeutycznym.

Jak jeszcze można wspomagać gojenie blizny pooperacyjnej?

Oprócz fizjoterapii blizny, domowa pielęgnacja blizny obejmuje:

👉 preparaty do pielęgnacji blizn zalecone przez lekarza,

👉 jeżeli lekarz stwierdzi taką konieczność - stosowanie plastrów na blizny,

👉 miodoterapię (okłady z miodu Manuka) - gdy blizna pooperacyjna jest już całkowicie zagojona.

Inne zabiegi stosowane u kobiet po CC to:

✅ osteopatia (przywrócenie w organizmie równowagi po zmianach, jakie mógł wywołać zabieg cesarskiego cięcia) ,

✅ drenaż limfatyczny (w przypadku obrzęków),

✅ terapia manualna innych obszarów niż okolica blizny (na przykład w obrębie kręgosłupa), w tym techniki mięśniowo-powięziowe ;

✅techniki terapii wisceralnej,

✅ kinezyterapia - ćwiczenia wspomagające powrót do formy po porodzie.

Wiele zmian w organizmie kobiety po porodzie przez cc sprawia, że młoda mama potrzebuje pielęgnacji pod okiem specjalisty. Wiele pomoże położna podczas wizyt patronażowych, jednak przydatna może okazać się też konsultacja z fizjoterapeutą uroginekologicznym. Regeneracja po cięciu cesarskim przy fachowej opiece może przebiec sprawniej i zmniejszyć nasilenie typowych w połogu dolegliwości.

Bibliografia:

1. Majchrzycki, M., Seremak-Mrozikiewicz, A., Kulczyk, A., & Lipiec, J. (2012). Postępowanie kinezyterapeutyczne u kobiet po operacjach ginekologicznych. Kinesiotherapy Women Gynecol Surgeries , 11 (6), 510-3.
2. Słomko, W., Zamojska, P., & Dzierżanowski, M. (2017). Physiotherapy in the postpartum problems. Journal of Education, Health and Sport , 7 (4), 323-333.
3. Kaczorowska, A., & Mroczek, A. Fizjoterapia blizny po cięciu cesarskim. działań profilaktycznych i terapeutycznych w okresie pre-i postnatalnym , 85.
4. Kulik, A., Plucińska, P., & Chochowska, M. (2023). Rola i dostępność fizjoterapii w połogu w ocenie kobiet. General Medicine & Health Sciences/Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu , 29 (3).
5. Tomkowski, W., Kuca, P., Urbanek, T., Chmielewski, D., Krasiński, Z., Pruszczyk, P., ... & Zubilewicz, T. (2017). Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa—wytyczne profilaktyki, diagnostyki i terapii Konsensus Polski 2017. Acta Angiologica , 23 (2), 73-113.