Sama jego nazwa - COVID-19 pochodzi od angielskich słów coronavirus disease 20191. Wirus szybko rozprzestrzenił się z Azji na inne kontynenty - Europę, Amerykę Południową, Amerykę Północną, Afrykę, a także Australię, powodując globalną pandemię. Co konkretnie powoduje COVID-19, jakie są skutki, oraz metody radzenia sobie z tą chorobą? A także najważniejsze - w jaki sposób leczyć się z powikłań po COVID-19 i do jakiego specjalisty się udać? Kwestie te zostaną szerzej omówione w niniejszym artykule.
SPIS TREŚCI
✔️ Jakie jest podłoże COVID-19?
✔️ Jakie są skutki przebytej choroby COVID-19?
✔️ Jakie są sposoby leczenia powikłań - rehabilitacja COVID-19?
✔️ Jak fizjoterapiai osteopatia może pomóc w walce z powikłaniami COVID-19?
COVID-19 - podłoże
Zanim omówiona zostanie rehabilitacja COVID-19, a także gdzie szukać pomocy w przypadku powikłań po przebytej chorobie, warto wspomnieć również kilka słów na temat samego podłoża choroby. COVID-19 jest to choroba zakaźna, którą wywołuje wspomniany wcześniej wirus SARS-CoV-22, blisko związany z wirusem SARS. Chińscy badacze dowiedli, że źródłem omawianego koronawirusa są zwierzęta, a konkretnie mogą to być łuskowce. Wirus ten rozprzestrzenia się najczęściej drogą kropelkową, czyli z ust, lub nosa zakażonej osoby. Większość pacjentów przechodzi zakażenie dość łagodnie, wówczas towarzyszyć im może kaszel, gorączka, ogólne zmęczenie i osłabienie organizmu.
Skutki przebytej choroby COVID-19
Szczególnie narażone na cięższy przebieg choroby są osoby starsze, cierpiące na choroby takie jak: cukrzyca, choroby układu krążenia, nowotwory, oraz choroby układu oddechowego o podłożu przewlekłym. Kwestie dotyczące skutków i trwałych następstw COVID-19 na organizm ludzki wciąż pozostają tematem licznych badań i obserwacji. Na podstawie raportów można jednak stwierdzić, iż u części pacjentów wpływ choroby na układ oddechowy utrzymuje się po powrocie do zdrowia. Wśród najczęściej występujących skutków po przebyciu koronawirusa SARS-CoV-2 wymienia się: "zwłóknienie płuc, choroby naczyń płucnych i ogólnoustrojowych, rozstrzenie oskrzeli, chroniczne zmęczenie, sarkopenia i schorzenia neurologiczne".
Obecnie nie można również wykluczyć, że u pacjentów, którzy przeszli COVID-19 bezobjawowo, lub choroba miała łagodny przebieg, nie wystąpią żadne zdrowotne konsekwencje w dłuższej perspektywie czasowej. Podkreśla się, że brak objawów zewnętrznych nie oznacza braku zmian wewnątrz organizmu. U sporej pacjentów bezobjawowych i skąpoobjawowych zanotowano nieprawidłowości w obrazie płuc, a także zmiany w obrazie krwi.
Sposoby leczenia powikłań - rehabilitacja COVID-19
Określa się, że u blisko jednej trzeciej pacjentów wystąpiły powikłania po przechorowaniu COVID-19. Mając na uwadze przedstawione informacje, istotną kwestią pozostaje sposób leczenia skutków tej choroby. Powrót do zdrowia i odzyskanie pełni sił może okazać się sporym wyzwaniem. Warto poznać przydatne informacje i wskazówki, które pozwolą polepszyć swoją kondycję i wyjść z powikłań pochorobowych. Istotne znaczenie w kwestii leczenia powikłań ma rehabilitacja COVID-19. Aktualnie w Polsce rehabilitacja COVID-19 jest w pełni refundowana przez NFZ i mogą z niej korzystać osoby, które omawianą chorobę przechorowały. Aby móc skorzystać z rehabilitacji, należy posiadać skierowanie od lekarza ubezpieczenia zdrowotnego, który wystawia taki dokument po zakończonym leczeniu9. Wówczas można skorzystać z pomocy rehabilitanta, który przeprowadzi z pacjentem specjalistyczny szereg ćwiczeń. Kompleksowa rehabilitacja COVID-19 zakłada wiele etapów, wśród nich są takie, jak:
- kinezyterapia ze szczególnym uwzględnieniem treningu wytrzymałościowego, ćwiczeń oddechowych, nauki efektywnego kaszlu, ćwiczeń ogólnousprawniających, a także ćwiczeń na wolnym powietrzu,
- inhalacje,
- terenoterapia, treningi marszowe,
- hydroterapia, fizykoterapia,
- balneoterapia,
- różnego rodzaju masaże,
- edukacja zdrowotna i promocja zdrowia,
- leczenie dietetyczne – zgodnie z indywidualnymi wskazaniami,
- wspomaganie rehabilitacyjne schorzeń współistniejących,
- treningi relaksacyjne.
Warto wprowadzić w życie również przydatne wskazówki, które pozwolą szybciej powrócić do zdrowia. Należy oszczędzać swoje siły i nie przemęczać się podczas wykonywania codziennych obowiązków. Jeśli to możliwe, najlepiej większość z nich wykonywać na siedząco. Jeśli u pacjenta występują problemy z głosem, warto ograniczać jego używanie, kiedy nie jest to konieczne. Zaleca się picie wody małymi łykami w ciągu dnia, by efektywnie regenerować swój głos.
Rehabilitacja COVID-19 - fizjoterapia
Niezwykle istotne w rehabilitacji COVID-19 może okazać się skorzystanie z pomocy fizjoterapeuty. Terapia z fizjoterapeutą po przebytej chorobie uwzględniają m.in. treningi oddechowe, wytrzymałościowe, a także interwałowe. Pomocne może być również korzystanie z dodatkowych elementów terapii, jakimi są nauka technik prawidłowego odkrztuszania, trening równowagi, a także specjalne metody rehabilitacyjne dla osób z problemami neurologicznymi. Krajowa Izba Fizjoterapeutów we współpracy z WHO, opracowała także samodzielny program ćwiczeń11, którego celem jest skuteczna rehabilitacja COVID-19.
Wśród polecanych ćwiczeń znalazły się takie, jak: proste ćwiczenia fizyczne, ćwiczenia oddechowe, a także przykłady pozycji łagodzących duszności. Na oficjalnej stronie wspomnianego projektu dostępny jest także e-book z ćwiczeniami do samodzielnego wykonywania w domu. Jeśli powikłania po COVID-19 są poważne, lepiej jednak skorzystać ze wsparcia fizjoterapeuty. Należy pamiętać, by zawsze wykonać rozgrzewkę przed podjęciem ćwiczeń i pić odpowiednią ilość wody.
Rehabilitacja COVID-19 - osteopatia
Leczenie powikłań po COVID-19, by było w pełni skuteczne, powinno być także prowadzone pod okiem osteopaty. Jest to specjalista zajmujący się terapią manualną, pomocną w przypadku zaburzeń układu ruchu, a także narządów wewnętrznych. Może być ona niezwykle przydatna dla pacjentów, którzy skarżą się na ograniczoną zdolność ruchową po przebytym wirusie. Ponadto, techniki osteopatyczne, pozwalają wzmocnić pracę przepony, a także ogólną drożność płuc.
Jak przedstawiono, po przechorowaniu COVID-19 mogą występować różnego rodzaju powikłania. Skuteczna wówczas okazać się może rehabilitacja COVID-19, która uwzględnia różne etapy w zależności od potrzeb i stanu zdrowia pacjenta. Warto zastosować przedstawione w artykule wskazówki, by poczuć się lepiej, a jeśli stan zdrowia się nie poprawia — skonsultować się ze specjalistą.
1. The Illness Now Has a Name, COVID-19, „The New York Times”, 11 lutego 2020, ISSN 0362-4331 [dostęp: 2022-02-09] (ang.).
2. https://www.who.int/health-topics/coronavirus#tab=tab_1 [dostęp: 2022-02-09].
3. Novel Coronavirus(2019-nCoV). Situation Report – 22, Światowa Organizacja Zdrowia, 11 lutego 2020 [dostęp 2022-02-09] (ang.).
4. https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2020.01.22.914952v2, [dostęp: 2022-02-09].
5. Chen N. i inni, Epidemiological and clinical characteristics of 99 cases of 2019 novel coronavirus pneumonia in Wuhan, China: a descriptive study, „The Lancet”, 395 (10223), 2020, s. 507–513, DOI: 10.1016/S0140-6736(20)30211-7, [dostęp: 2022-02-09].
6. Zrozumieć COVID-19, OPRACOWANIE ZESPOŁU DS. COVID-19 PRZY PREZESIE POLSKIEJ AKADEMII NAUK, Jerzy Duszyński, Aneta Afelt, Anna Ochab-Marcinek, Radosław Owczuk, Krzysztof Pyrć, Magdalena Rosińska, Andrzej Rychard, Tomasz Smiatacz, Polska Akademia Nauk, 14 września 2020 r., s. 19.
7. Ibidem.
8. Ibidem.
9. https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/rehabilitacja-po-covid-19, [dostęp: 2022-02-09].
10. Ibidem.
11. https://fizjoterapiaporusza.pl/, [dostęp: 2022-02-09].
