Jakie badania krwi wykonywać raz w roku? Przegląd badań

Spis treści:

1.Jak się przygotować do badania morfologii krwi?

2.Kiedy należy wykonać badanie morfologii krwi?

3.Kto powinien wykonać badanie morfologii krwi?

4.Czy badanie krwi wykryje wszystkie choroby?

4.1.Jakie choroby można rozpoznać po wynikach badań krwi?

5.Jakie badania krwi wykonywać?

5.1.Jakie parametry warto corocznie sprawdzić oprócz podstawowych badań krwi?

6.Interpretacja wyników morfologii krwi

Zapraszamy także do przeczytania wpisu: Morfologia krwi: co wykazuje? Interpretacja wyników | fizjoterapia na pomoc

Poniżej przybliżamy temat badań krwi - jak się przygotować, ile godzin przed badaniem krwi nie można pić wody i czy badanie krwi wykryje wszystkie choroby? Na te i inne pytania dotyczące corocznych badań krwi odpowiadamy w naszym artykule - zachęcamy do lektury.

Jak się przygotować do badania morfologii krwi?

Prawidłowe przygotowanie do zbadania morfologii krwi oznacza lepszą wiarygodność wyników badań . Dlatego warto wiedzieć, co należy zrobić, a czego unikać przed dniem pobierania krwi.

Badania morfologii krwi - wskazówki przed pójściem do laboratorium:

✅ Badania krwi wymagają pojawienia się w punkcie pobrań na czczo .

✅ Badanie wykonuje się zwykle rano, do godz. 10:00 (ze względu na zależność stężenia niektórych parametrów od rytmu dobowego).

✅ Rano, wybierając się na badania morfologii krwi, bezpośrednio po wstaniu z łóżka można wypić szklankę wody. Ułatwi to pobranie krwi. Nie należy jednak pić wody w odstępie mniejszym niż 30 minut przed badaniem krwi.

✅ Trzeba zrezygnować z picia alkoholu przez 48 godzin poprzedzających badanie krwi, gdyż obniża on wiarygodność wyników badań.

✅ W dniu badania krwi należy unikać intensywnego wysiłku fizycznego. Mogłoby to spowodować zafałszowanie wyników badania (np. przez podniesienie liczby krwinek białych).

✅ Kobietom zaleca się, aby (o ile to możliwe) badania krwi robić w innym terminie niż menstruacja.

Aby uzyskane wyniki badań były wiarygodne, a przygotowanie do pobrania krwi łatwiejsze, przedstawiamy wskazówki w formie tabeli, z podziałem na dni poprzedzające morfologię krwi:

Dni poprzedzające morfologię krwi - przygotowanie do badań

Kiedy należy wykonać badanie morfologii krwi?

Badania krwi powinny być robione przez każdego przynajmniej raz w roku. Jest to jeden z elementów profilaktyki zdrowotnej. Specjalista może zalecić wykonanie badań krwi częściej, jeżeli pacjent choruje przewlekle lub odczuwa objawy, które trzeba poddać diagnostyce. Oprócz podstawowych badań krwi lekarz może skierować również na te bardziej szczegółowe.

Niektóre badania krwi dostępne są w każdej miejscowości. W przypadku specjalistycznych badań krwi - Kraków i inne duże ośrodki wykonują wszystkie badania krwi, łącznie z testami genetycznymi.

Kto powinien wykonać badanie morfologii krwi?

Profilaktyczne badania krwi powinien wykonywać każdy, niezależnie od płci i wieku (krew pobiera się także dzieciom). Sprawdzenie morfologii ważne jest również dla dawców krwi (prawidłowe wyniki badań dawcy krwi wykażą, że taka osoba nie ma anemii lub innych nieprawidłowości mogących wykluczyć możliwość oddania krwi). Z kolei częściej niż raz w roku badanie morfologiczne krwi powinny robić kobiety w ciąży i osoby z chorobami przewlekłymi.

Podstawowe badania krwi są w przystępnych cenach, co ułatwia dostęp do diagnostyki. Chcąc wykonać badanie krwi, pojawia się pytanie: ile kosztuje szczegółowe badanie krwi na wszystko, co trzeba sprawdzić corocznie?

Odpowiedź jest złożona, gdyż możliwości badań laboratoryjnych są bardzo duże i mogą obejmować testy w kierunku wielu różnych chorób. W takiej sytuacji sprawdzają się pakiety badań krwi (np. dla kobiet, dla mężczyzn, w chorobach jelit , w chorobach tarczycy, w nietolerancjach pokarmowych itd.). Są one zwykle ukierunkowane na określone dolegliwości lub dostosowane do płci i wieku.

Czy badanie krwi wykryje wszystkie choroby?

Wyniki badań krwi stanowią szybką ścieżkę do rozpoznania różnych chorób.

Pani prof. dr hab. n. med. Ewa Lech-Marańda, która jest krajowym konsultantem w dziedzinie hematologii, apeluje:

„ Profilaktyczna morfologia krwi obwodowej wykonywana raz w roku może nas uchronić przed konsekwencjami wielu poważnych chorób, których objawy w początkowym okresie choroby mogą być mało charakterystyczne i trudne do uchwycenia. Wczesna diagnostyka umożliwia podjęcie właściwych decyzji terapeutycznych, co z kolei przekłada się na skuteczność leczenia i rokowanie. [ ... ] Sprawdzanie parametrów morfologii krwi, gdy obserwujemy u siebie niepokojące objawy, jest bardzo ważne. Badania morfologii krwi obwodowej nie powinniśmy odkładać na później."³

Jakie choroby można rozpoznać po wynikach badań krwi?

Co mogą wykryć badania krwi? Chociaż badania krwi nie wykażą każdej choroby, mogą zasygnalizować, że organizm nie funkcjonuje prawidłowo. Przykładowo, morfologia bardzo dobrze wskazuje choroby krwi, takie jak anemia z niedoboru żelaza, kwasu foliowego lub witaminy B12 (m.in. przy obniżonej liczbie czerwonych krwinek). Szybkie wykrycie anemii pozwoli dobrać odpowiednie leczenie, suplementację witaminami i minerałami oraz dietę .

Dzięki temu można zapobiec skutkom zdrowotnym długotrwałego utrzymywania się niedoborów tych składników. Morfologia, oprócz określenia ogólnego stanu zdrowia, może wykryć także nowotwory krwi. Z kolei podwyższone wskaźniki stanu zapalnego (wzrost liczby krwinek białych, CRP i OB) w wynikach badań krwi zasygnalizują, że taki proces toczy się w organizmie. Następnym działaniem lekarza będzie poszukiwanie jego przyczyny oraz narządu, którego dotyczy. Ważny jest jednak ten pierwszy sygnał, jaki daje wykonanie badań krwi, dzięki któremu pacjent ma szansę na szybką diagnostykę, a dzięki niej - na skuteczniejsze leczenie.

Morfologia krwi (wyniki należy skonsultować z lekarzem)

Jakie badania krwi wykonywać?

Przynajmniej raz w roku warto wykonywać badania morfologii krwi, które wskażą m.in.:

✅ liczbę białych krwinek

✅ liczbę krwinek czerwonych

✅ liczbę płytek krwi

✅ objętość krwinek czerwonych

✅ stężenie hemoglobiny w erytrocycie

✅ średnie stężenie hemoglobiny

✅ gęstość krwi (HCT).

Każdego roku, oprócz morfologii krwi oznacza się także:

✅ OB - Odczyn Biernackiego, pozwalający wykryć stan zapalny

✅ CRP - białko C-reaktywne (również wyznacznik stanu zapalnego; wzrasta też w niektórych chorobach nowotworowych)

✅ poziom glukozy we krwi - uzyskane wyniki badań są ważne w diagnostyce cukrzycy

✅ badanie profilu lipidowego (cholesterol LDL, cholesterol HDL, cholesterol nie-HDL i trójglicerydy).

Parametry te często wchodzą w skład pracowniczych badań okresowych.

Jakie parametry warto corocznie sprawdzić oprócz podstawowych badań krwi?

Inne badania diagnostyczne oceniane z próbki krwi, które warto wykonywać każdego roku, zależą m.in. od:

wieku, płci, poprzednich wyników i predyspozycji (w tym genetycznych) do wystąpienia chorób.

Do corocznych badań krwi zalecanych dla kobiet należy badanie CA-125 (lub ROMA), mogące pomóc wykryć raka jajnika. Dla mężczyzn wskazane jest wykonywanie badań krwi dotyczących prostaty (marker PSA).

Ponadto, zwłaszcza u kobiet, ale też u wszystkich wykazujących objawy przewlekłego zmęczenia zaleca się wykonać badanie poziomu tsh.

Z innych parametrów, jeżeli nie był on wcześniej oznaczany, bardzo ważne jest badanie grupy krwi.

Laboratoryjne badanie krwi

Interpretacja wyników morfologii krwi

Aby prawidłowo zinterpretować wyniki morfologii, należy uzyskane wyniki badań skonsultować się z lekarzem. Orientacyjne można też przeanalizować normy badań krwi i porównać je do otrzymanych wartości.

Więcej informacji o prawidłowych wynikach badań dostępnych jest na naszym blogu , w artykule: Morfologia krwi - normy, wyniki, jak je interpretować? Piszemy tam także o możliwości wpisania wartości wyników badań do specjalnych kalkulatorów zawierających normy morfologii krwi. Zawsze jednak uzyskane wyniki badań należy omówić z lekarzem. Wszystkie aktualne badania krwi warto mieć także ze sobą wraz z całą dokumentacją u fizjoterapeuty lub osteopaty , gdyż mogą wnieść wiele ważnych informacji do leczenia.

Podsumowując, badania morfologii krwi są bardzo ważne, aby ocenić ogólny stan zdrowia. Laboratoryjne badanie krwi należy wykonywać każdego roku - zarówno u osób dorosłych (w tym u dawców krwi), jak i u dzieci. Przed badaniem należy dobrze się przygotować - od tego zależy wiarygodność wyników badań laboratoryjnych.

Bibliografia:

1. Badania laboratoryjne krwi, które każdy powinien wykonać - Zdrowegeny.pl
2. Profilaktyczna morfologia krwi obwodowej - Zwrotnikraka.pl
3. DIAGNOSTYKA HEMATOLOGICZNA - PODSTAWOWE BADANIE: MORFOLOGIA KRWI (researchgate.net)
4. Frączek, N., Chrzanowska, S., Cedro, S., Bokus, J., Dudek, I., Czarnecka, J., ... & Kocki, J. (2013). Analiza stanu wiedzy młodych ludzi na temat laboratoryjnych badań profilaktycznych. ( phe-2013-2-354.pdf (phie.pl) 
5. Profilaktyka - Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Warszawie - Portal Gov.pl (www.gov.pl)
6. Kalendarz badań profilaktycznych - Zwrotnikraka.pl
7. Koscielniak, B., Kowalczyk, P., Manda, A., Sztefko, K., & Tomasik, P. (2015). Wpłw czynników przedanalitycznych na wynik badania morfologii krwi.  Diagnostyka Laboratoryjna 51 (4). ( 7B731A95-3EAE-4293-B100-C1430918D72A (3).pdf )
8. Killip, S., Bennett, J. M., & Chambers, M. D. (2007). Iron deficiency anemia.  American family physician ,  75 (5), 671-678. ( Iron deficiency anemia - PubMed (nih.gov) )