Co lepsze do 1 klasy: plecak czy tornister?
Aktualnie na rynku dostępnych jest tyle modeli plecaków i tornistrów do szkoły, że przy znajomości zasad dobierania plecaka dla ucznia, każdy znajdzie odpowiednio model dla swojego pierwszoklasisty. 🧒👧
Tornistry kolorystyką i grafiką ulubionych postaci z bajek przyciągają wzrok maluchów. Jednak wybierając plecak czy tornister do szkoły, warto spojrzeć na coś więcej, niż tylko wygląd. 🎒
Jak zalety ma plecak, a jakie tornister?
Plecaki wyróżnia większa liczba przegródek i cieńszy materiał, a także lżejsza konstrukcja. Z kolei tornistry są bardziej masywne, z usztywnianą częścią na plecy, o kwadratowym kształcie, zwykle z jedną dużą przegrodą na wszystkie szkolne akcesoria. Tornister można swobodnie odłożyć na podłodze, gdyż przez usztywniane dno jest stabilny i nie przewraca się. Nadaje się dla dzieci z klas 1 – 3.
Opcją pomiędzy plecakiem a tornistrem są tzw. plecaki ergonomiczne. Łączą one w sobie lekkość plecaka z typowym dla tornistrów usztywnieniem części na plecy. Dodatkowym atutem jest podtrzymanie fizjologicznych krzywizn kręgosłupa przez prawidłowe wyprofilowanie części stykającej się z plecami.
Jak dobrać plecak do wzrostu dziecka?
➡️ Co więc wybrać: plecak czy tornister?
Wiele zależy od postury ucznia. Najważniejsze jest jednak dopasowanie wielkości tornistra i plecaka oraz jego wagi do wzrostu i budowy dziecka. 🧒🎒
➡️ Jak dopasować plecak do wzrostu ucznia?
Ogólnie przyjmuje się zasadę, że dolna krawędź tornistra powinna znajdować się nad miednicą dziecka, a góra nie może wystawać ponad jego ramiona.
Ważna jest także możliwość regulowania szelek tornistra. Pozwoli to dopasować jego ułożenie, gdy dziecko urośnie. Przydatny jest także pas biodrowy i pas piersiowy, pozwalający na lepsze dopasowanie tornistra lub plecaka do tułowia. Należy też nauczyć malucha, jak zapina się takie pasy, gdyż wielu uczniów je ma, a z nich nie korzysta. Zapięcie pasa biodrowego i piersiowego pozwala lepiej rozłożyć ciężar plecaka.
Jeżeli dziecko jest niskie i drobnej budowy, lepiej od tornistra sprawdzi się plecak. Jest zwykle lżejszy niż tornister. Warto jednak zadbać o to, aby również jego zawartość nie była dla dziecka zbyt obciążająca, a wyposażenie było odpowiednio poukładane. Ustawienie po stronie pleców największej książki lub zeszytu ćwiczeń pozwoli uniknąć nieprzyjemnego nacisku na plecy. Można też rozejrzeć się za plecakiem z ergonomicznym usztywnieniem pleców. Plecaki są także zalecane dla dzieci, które pokonują dłuższą trasę do szkoły piechotą.
Z kolei dla dzieci wyższych i mocniej zbudowanych dobrym rozwiązaniem może być tornister.
Ile powinien ważyć tornister ucznia?
Według zaleceń Głównego Inspektora Sanitarnego waga spakowanego plecaka lub tornistra nie może przekraczać 10 – 15% masy ciała ucznia. Jest to ważne w kontekście profilaktyki wad postawy ciała. Aby nie przekroczyć tej wartości, ważny jest wybór plecaka o zmniejszonej wadze, ale też, na ile to możliwe, zmniejszenie wagi jego zawartości. Można to osiągnąć poprzez:
✅ wybór zeszytów z miękką okładką, które zwykle są znacznie lżejsze niż te w twardej oprawie,
✅ noszenie lekkiego wariantu pojemnika śniadaniowego,
✅ wybór lekkiego piórnika i noszenie w nim wyłącznie niezbędnych akcesoriów,
✅ jeżeli szkoła udostępnia taką możliwość, zostawianie w szafce obuwia na zmianę i książek, które nie będą potrzebne do odrobienia zadania domowego,
✅ przechowywanie w szafce szkolnej akcesoriów do prac plastycznych.
Zadbanie o te wszystkie aspekty łącznie może znacznie zmniejszyć ciężar noszonego przez ucznia plecaka.
Jak zaznacza w jednej ze swoich publikacji dr hab. n. o zdr. Anna Brzęk, profesor Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, członkini Interdyscyplinarnej Rady Ekspertów Krajowej Izby Fizjoterapeutów:
„Wśród czynników, na które należy wskazać w aspekcie kształtowania postawy ciała, wyróżnia się: masę ciała, jakość spędzania wolnego czasu, korzystanie z urządzeń elektronicznych, ciężar szkolnego tornistra/plecaka, sposób jego pakowania i noszenia (…).”
Temat doboru plecaka i wyposażenia ma więc duże znaczenie dla zdrowia ucznia.
Jaki duży plecak do 1 klasy?
Podczas gdy dla dzieci ze starszych klas szkół podstawowych wybór plecaka jest łatwiejszy, dopasowanie tornistra dla pierwszoklasisty często budzi wiele wątpliwości u rodziców. 🎒Uczeń pierwszej klasy szkoły podstawowej dopiero oswaja się z obciążeniem w postaci plecaka. Chodząc do przedszkola, nie musiał nosić nic na plecach, ewentualnie mały, lekki plecaczek. Dlatego należy zadbać o to, aby pierwszy plecak lub tornister miał lekką konstrukcję i nie stanowił nadmiernego obciążenia dla dziecka. Powinien mieć wygodne, miękkie szelki i taką liczbę przegródek, aby łatwiej było pierwszakowi odnaleźć w nim wszystkie akcesoria.
Wiele w wyborze plecaka dla ucznia pierwszej klasy zależy od tego, jakiej budowy jest pierwszoklasista.
W praktyce wysokość plecaka dla pierwszoklasisty powinna wynosić 38 – 42 cm. Jednak gdy dziecko jest niższe lub wyższe niż rówieśnicy, rozmiar plecaka należy dostosować indywidualnie. U pierwszoklasistów niskich i drobnej budowy, starając się, aby plecak był dostosowany do ich wzrostu, warto zwrócić też uwagę, czy na pewno zmieści się w nim wymiar A4 (zazwyczaj zeszyty ćwiczeń do 1 klasy szkoły podstawowej mają właśnie taki wymiar).
Z kolei jeżeli dziecko ze względów zdrowotnych nie może ponosić lub gdy jest bardzo drobnej budowy, rozwiązaniem mogą być plecaki na kółkach. Warto jednak sprawdzić, czy cała ta konstrukcja łącznie nie będzie utrudniała na przykład wprowadzenia plecaka po schodach do szkoły (gdyż stelaż, rączka i usztywnione dno również mogą ważyć więcej). Ponadto przy takim rozwiązaniu dobrze jest, aby dziecko rączkę plecaka trzymało zamiennie, raz prawą, a raz lewą ręką.
Mamy nadzieję, że nasz artykuł pomógł znaleźć odpowiedź na pytanie, jaki tornister dla dziecka będzie najlepszy. Wszystko zależy od wzrostu i wagi ucznia. Zawsze jednak należy zadbać o ergonomicznie ukształtowaną część na plecy i zmniejszyć wagę dodatkowych akcesoriów, które uczeń nosi w plecaku. W razie wątpliwości, a w szczególności u dzieci z wadami postawy ciała i z obniżonym napięciem mięśniowym, wybór plecaka lub tornistra warto skonsultować z fizjoterapeutą.
Bibliografia:
- Brzęk, A. (2020). Czynniki egzogenne wpływające na kształtowanie postawy ciała u dzieci i młodzieży w aspekcie fizjoprofilaktyki pierwotnej. Zdrowie Człowieka w Ontogenezie—Aspekty Biomedyczne i Psychospołeczne. Tom I. Aspekty Biomedyczne, 41-49.
- Okoński, M., & Kandzierski, G. Wady postawy–wybrane zagadnienia przydatne dla pediatry i lekarza POZ.
- Ostręga, W. (2014). Wady postawy u dzieci i młodzieży. Wisława Ostręga, Małgorzata Plichcińska, Anna Rogacka, 48.
- Śmigiel, S., Pawlak, Ż., Andryszczyk, M., & Topoliński, T. (2017). Czynniki wpływające na zmianę postawy ciała u dzieci w wieku szkolnym. Aktualne Problemy Biomechaniki.
- Hagner, W., Bąk, D., & Hagner-Derengowska, M. (2010). Zmiany w postawie ciała u dzieci w pierwszych trzech latach nauki szkolnej. In Forum Medycyny Rodzinnej (Vol. 4, No. 4, pp. 287-290).
- Bezulska, A., Kupczyk, J., Kurianska-Wołoszyn, J., Milcuszek, M., Rynkiewicz, A., Rynkiewicz, M., ... & Rynkiewicz, T. (2019). Postawa ciała dzieci w wieku 7–9 lat–badania wstępne. Aktywność Ruchowa Ludzi w Różnym Wieku, 3.
