Zespół skrzyżowania dolnego to częste rozpoznanie, które wiąże się z nierównowagą w obrębie układu mięśniowego . Zaskakujący może okazać się fakt, u jak wielu osób występuje taka dysfunkcja. Warto więc wiedzieć, jakie są objawy skrzyżowania dolnego, aby szybko zwrócić na nie uwagę. Pomoże to we wczesnym etapie zmian zgłosić się do fizjoterapeuty.
Jest to ważne, gdyż konsekwencją braku terapii zespołów posturalnych są przeciążenia układu ruchu, ból i ograniczona ruchomość kręgosłupa oraz bioder.
W naszym artykule wyjaśniamy, czym jest zespół skrzyżowania dolnego, jak się objawia i jakimi możliwościami w leczeniu dysponuje współczesna fizjoterapia.
Spis treści:
-
Czym jest zespół skrzyżowania dolnego?
-
Przyczyny zespołu skrzyżowania dolnego
-
Objaw skrzyżowania dolnego - symptomy i konsekwencje
-
Jak leczyć zespół skrzyżowania dolnego? Ćwiczenia i terapia manualna
Zespół skrzyżowania dolnego dotyczy objawów związanych z dysbalansem napięcia mięśniowego okolic kręgosłupa lędźwiowego, miednicy i mięśni kończyn dolnych
. Problem ten dotyka wielu osób, w tym
pracowników biurowych
. W analizie badań naukowych można znaleźć wyniki pokazujące, że objaw skrzyżowania dolnego pojawia się
częściej u kobiet w porównaniu do grupy mężczyzn w tym samym przedziale wiekowym
. [1]
W przypadku zespołu skrzyżowania dolnego na skutek częstego przebywania w pozycji siedzącej, ale też innych czynników dochodzi do
przykurczu mięśni grzbietu i biodrowo-lędźwiowych (mięśnia lędźwiowego większego, mniejszego i biodrowego)
. Równocześnie
osłabieniu ulegają mięśnie brzucha i pośladków
. Prowadzi to do bólu i ograniczenia ruchomości odcinka lędźwiowego kręgosłupa oraz bioder. [2]
Konsekwencje objawu skrzyżowania dolnego mogą być odczuwalne także w sąsiadujących częściach ciała (np. w obrębie odcinka piersiowego). Dlatego tak ważne jest szybkie rozpoznanie charakterystycznych symptomów i zmian w postawie ciała.
Ocenę sylwetki i występujących dolegliwości najlepiej jest powierzyć lekarzowi ortopedzie oraz fizjoterapeucie. To właśnie odpowiednio poprowadzona fizjoterapia jest podstawą leczenia zespołu skrzyżowania dolnego.
Zespół skrzyżowania dolnego może być spowodowany:
✅ długo utrzymywaną pozycją siedzącą,
✅ powtarzalnymi przeciążeniami układu ruchu (np. związanymi z pracą w wymuszonej pozycji),
✅ zbyt małą aktywnością ruchową,
✅ okresem intensywnego wzrostu u dzieci,
✅ nieprawidłowym nawykiem postawy.
Po znalezieniu przyczyny zespołu skrzyżowania dolnego, oprócz rehabilitacji ważna jest także
analiza czynników będących źródłem problemu
. Pomoże w tym fizjoterapeuta.
Indywidualne dobranie rodzaju aktywności ruchowej, ćwiczenia rozciągające w przerwach w pracy, a także ergonomiczna postawa ciała to kwestie, które warto omówić ze specjalistą podczas wizyty w gabinecie rehabilitacyjnym
. Aktualnie dostępnych jest wiele nowoczesnych, skutecznych metod terapii zespołu skrzyżowania dolnego, które przynoszą dobre efekty.
Główne objawy skrzyżowania dolnego to m.in.:
✅ odstawanie brzucha (nawet przy szczupłej sylwetce, spowodowane lordotycznym ustawieniem kręgosłupa lędźwiowego),
✅ utrzymywanie odcinka lędźwiowego kręgosłupa w nadmiernym wyproście (mogącym prowadzić do pogłębienia krzywizny odcinka lędźwiowego i wytworzenia się hiperlordozy lędźwiowej),
✅ przodopochylenie miednicy,
✅ zgięcie w stawach biodrowych utrzymywane w pozycji stojącej,
✅ rotacja zewnętrzna stawów biodrowych (przy osłabieniu mięśni pośladkowych średnich).
Zmiany te spowodowane są przez zaburzenie balansu mięśniowego pomiędzy dwoma parami mięśni. W przypadku objawu skrzyżowania dolnego
pierwszą parę stanowią mięśnie przykurczone
(grupy mięśniowe okolicy lędźwiowej i mięsień biodrowo-lędźwiowy),
a drugą parę - mięśnie osłabione
(mięsień prosty brzucha oraz pośladkowy).
Mięśnie nadmiernie napięte w zespole skrzyżowania dolnego to:
🔷 biodrowo-lędźwiowy (zginacz stawu biodrowego),
🔷 gruszkowaty,
🔷 naprężacz powięzi szerokiej,
🔷 prosty uda,
🔷 przywodziciele uda,
🔷 czworoboczny lędźwi,
🔷 wielodzielny,
🔷 prostownik grzbietu.
Rozciągnięte są mięśnie:
🔷 prosty brzucha,
🔷 poprzeczny brzucha,
🔷 skośne zewnętrzne,
🔷 skośne wewnętrzne,
🔷 pośladkowe.
Takie zespoły nierównowagi mięśniowej z biegiem czasu mogą skutkować wtórnymi nieprawidłowościami w układzie ruchu i być przyczyną różnorodnych dolegliwości.
Do konsekwencji powodowanych przez objaw skrzyżowania dolnego należą:
✅ wady postawy ciała,
✅ zaburzenia biomechaniki pracy układu ruchu,
✅ nieprawidłowa lokalizacja narządów wewnętrznych,
✅ bóle okolicy lędźwiowej kręgosłupa (mogą promieniować do kończyn dolnych i przypominać rwę kulszową),
✅ sztywność odcinka lędźwiowego,
✅ ból w okolicach bioder,
✅ ograniczenie ruchomości stawów biodrowych i odcinka lędźwiowego kręgosłupa,
✅ zwyrodnienia stawów w lędźwiowym odcinku kręgosłupa (zmiany mogą dotyczyć także kręgosłupa piersiowego i odcinka szyjnego). [2]
W profilaktyce wtórnej i w leczeniu objawu skrzyżowania dolnego główne miejsce zajmuje fizjoterapia.
Wśród fizjoterapeutycznych metod leczenia zespołu skrzyżowania dolnego najważniejszą funkcję pełni:
✅
terapia manualna
(w tym
terapia tkanek miękkich
z technikami energizacji mięśni i aktywnego rozluźniania, FDM),
✅
masaż tkanek głębokich
,
✅ rolowanie mięśni z użyciem rollera,
✅ relaksacja,
✅ ćwiczenia rozciągające nadmiernie napięte mięśnie,
✅ ćwiczenia wzmacniające mięśnie osłabione (w tym ćwiczenia stabilizacji centralnej) – trening mięśni osłabionych wykonuje się po uprzednim rozciągnięciu skróconych mięśni, dlatego ważne jest, aby program ćwiczeń indywidualnie ułożył fizjoterapeuta,
✅ korekcja postawy ciała,
✅ edukacja zdrowotna (zmiana nawyków dotyczących przebywania w pozycji siedzącej, ergonomia pracy i czynności codziennych). [3]
Oprócz wymienionych technik stosuje się także terapię punktów spustowych, suche igłowanie oraz terapię narzędziową IASTM.
Podsumowując, w zespole skrzyżowania dolnego ważne jest
szybkie rozpoznanie problemu i podjęcie dobrze dobranego leczenia.
Szczególne znaczenie ma w takich przypadkach odpowiednio prowadzona rehabilitacja. Jej podstawę stanowi
terapia manualna
dążąca do uzyskania prawidłowego napięcia mięśni, a także ćwiczenia oraz ergonomia czynności codziennych.
Nowoczesne metody fizjoterapii pomagają zmniejszyć dolegliwości związane z objawem skrzyżowania dolnego i poprawić samopoczucie. Dlatego,
mając pracę siedzącą lub widząc u siebie zmianę postawy ciała, a także przy występowaniu zespołów bólowych kręgosłupa warto skorzystać z pomocy wykwalifikowanego fizjoterapeuty.
Bibliografia:
-
Das S, Sarkar B, Sharma R, Mondal M, Kumar P., Sahay P. Prevalence of lower cross syndrome in young adults: a cross sectional study. International Journal of Advanced Research. 2017; 5 (6) 2217-2228.
-
Key J. The Pelvic Cross Syndromes: A reflection of imbalanced function in the myofascial envelope; a further exploration of Janda’s work. Journal of Bodywork & Movement Therapies. 2010 (14) 299-301.
-
Michalik J., Zawadka M., Gawda P. Wybrane techniki terapeutyczne wykorzystywane w zespołach bólowych i zespołach przeciążeniowych mięśni. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(8):249-256
