Chcąc zmniejszyć dolegliwości, warto zwrócić uwagę na prawidłową dietę i metody relaksacji. Korzystne działanie na syndrom jelita drażliwego ma także osteopatia. Warto więc zapoznać się z możliwościami skutecznego łagodzenia przebiegu zespołu nadwrażliwości jelitowej.
Jakie są objawy zespołu jelita drażliwego?
Do najczęstszych objawów jelita drażliwego należą:
✅ bóle brzucha
✅ nudności
✅ biegunki, zaparcia lub postać mieszana (naprzemiennie okresy biegunek lub zaparć) - na ich podstawie określa się rodzaje zespołu jelita drażliwego
✅ wzdęcia.
Wśród objawów IBS występują także mniej specyficzne symptomy, takie jak np. bóle głowy, przewlekłe zmęczenie lub dolegliwości kręgosłupa. (Więcej o tej ciekawej zależności można przeczytać w naszym artykule: Jelita a ból kręgosłupa).
Ważne jest, aby dolegliwości zespołu jelita drażliwego różnicować z innymi schorzeniami. Należą do nich np. zapalne choroby jelit (m.in. choroba Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego) lub nietolerancje pokarmowe.
Kto choruje na zespół jelita drażliwego?
Objawy zespołu jelita drażliwego dotyczą częściej kobiet niż mężczyzn. Chorują zazwyczaj osoby młode. Pierwsze objawy jelita nadwrażliwego pojawiają się zwykle przed 50 rokiem życia.
Występowanie zespołu jelita drażliwego stwierdza się nawet u dzieci i młodzieży. W tej grupie również duże znaczenie ma diagnostyka różnicowa w kierunku chorób zapalnych jelit.
Na rozpoznanie zespołu jelita drażliwego składa się wiele szczegółowych badań (w tym laboratoryjnych, kolonoskopii i ew. enterografii lub endoskopii kapsułkowej). Stosując Kryteria Rzymskie, zespół jelita drażliwego rozpoznaje się na zasadzie wykluczenia innych źródeł dolegliwości.
Przyczyny zespołu jelita drażliwego
Powodem zespołu jelita drażliwego może być m.in.:
✅ nieprawidłowa mikroflora jelit
✅ przewlekły stres - w przypadku jelita drażliwego stres może nasilić objawy choroby
✅ niektóre leki (osoby z objawami jelita drażliwego powinny ograniczać w miarę możliwości zażywanie antybiotyków i NLPZ)
✅ czynniki genetyczne (syndrom jelita drażliwego występuje często rodzinnie)
✅ nadmierna aktywność układu immunologicznego
✅ przewlekły stan zapalny, który wywołuje pozapalny zespół jelita nadwrażliwego.
Obserwuje się także poinfekcyjny zespół jelita drażliwego. Ma to miejsce m.in. u pacjentów, którzy przebyli Covid-19.³
Zespół jelita drażliwego jest przewlekłą chorobą przewodu pokarmowego (żródło medicover)
Gdzie boli brzuch przy zespole jelita drażliwego?
Lokalizacja bólu w przypadku zespołu jelita drażliwego jest różna. Dolegliwości mogą być odczuwalne np. w prawym lub lewym dole biodrowym. W takich przypadkach ważne jest różnicowanie objawów jelita drażliwego z zapaleniem wyrostka. Ból po prawej lub lewej stronie brzucha może być też mylony z inną chorobą jelita cienkiego lub grubego.
Dlatego tak ważna jest prawidłowa diagnostyka zespołu jelita drażliwego. Dolegliwości w wielu chorobach układu pokarmowego mogą być podobne, dlatego największe znaczenie dla powodzenia leczenia ma zgłoszenie się do specjalisty.
Czego nie wolno jeść przy zespole jelita drażliwego?
W przypadku zespołu nadwrażliwości jelit najlepiej unikać żywności:
✅ ciężkostrawnej
✅ wysokoprzetworzonej
✅ smażonej
✅ z dużą zawartością tłuszczu.
W przebiegu zespołu jelita drażliwego niewskazane jest także picie napojów gazowanych.
Produkty mogące nasilić dolegliwości w zależności od typu zespołu jelita drażliwego to:
Zespół jelita drażliwego - dieta
Oprócz prawidłowo prowadzonej dietoterapii zespołu jelita drażliwego zalecana jest także regularna aktywność fizyczna. W indywidualnym doborze codziennej dawki ruchu najlepiej zwrócić się do fizjoterapeuty.
Zespół jelita drażliwego - Dieta Fodmap w łagodzeniu objawów IBS
Niektórym pacjentom z zespołem nadwrażliwości jelit pomaga dieta FODMAP, jednak nie każda osoba dobrze toleruje wszystkie zawarte w niej produkty. Ponadto, specjaliści z Katedry i Zakładu Fizjologii Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego zwracają uwagę na istotne zagadnienie:
" [...] ograniczenia dietetyczne powinny być stosowane rozważnie i dopasowane do potrzeb pacjenta, w zależności od stopnia zaawansowania choroby, [...] uwzględniając zarówno korzyści, jak i efekty negatywne".²
Ważne jest więc, aby prowadzić dzienniczek zespołu jelita drażliwego. Warto zapisywać w nim, po jakich potrawach pojawia się zaostrzenie dolegliwości. Pomoże to w ustaleniu planu dietoterapii drażliwego jelita, biorąc pod uwagę indywidualne potrzeby i nietolerancje pokarmowe.
Kawa a zespół jelita drażliwego
Ciekawym zagadnieniem jest picie kawy przez osoby z chorobami układu pokarmowego. W postaci biegunkowej zespołu jelita drażliwego kawa jest niezalecana, gdyż przyspiesza perystaltykę jelit i może nasilić objawy IBS. W odmianie zaparciowej zespołu jelita drażliwego kawa może być pita w niewielkich ilościach, jeżeli nie wywołuje to dolegliwości.
Jak uspokoić jelito drażliwe? Leczenie zespołu jelita drażliwego
Leczenie farmakologiczne zespołu jelita drażliwego opiera się na podawaniu leków regulujących perystaltykę jelit.
Zespół jelita drażliwego - leczenie farmakologiczne
Wśród środków farmakologicznych wpływających korzystnie na jelito drażliwe lekarze zalecają leki zawierające:
✅ trimebutynę (np. Tribux) - wpływa na uregulowanie motoryki jelit, zmniejszenie objawów IBS
✅ probiotyki - wspomagają pracę jelit
✅ w zależności od postaci zespołu jelita - leki z loperamidem lub makrogolem
✅ leki rozkurczowe.
Leczenie zespołu jelita drażliwego wykorzystuje jednak nie tylko farmakologię i prawidłowo dobraną dietę przez dietetyka. Łagodzenie objawów uzyskuje się także dzięki osteopatii. (zachęcamy do przeczytania artykułu: Czym jest osteopatia trzewna?). Wspomagająco stosuje się również psychoterapię. Aby zapobiegać występowaniu objawów zespołu jelita drażliwego, zalecaim się także regularny tryb życia, który pomaga w leczeniu IBS.
Bibliografia:
- Pietrzak, A., Skrzydło-Radomańska, B., Mulak, A., Lipiński, M., Małecka-Panas, E., Reguła, J., & Rydzewska, G. (2018). Rekomendacje diagnostyczno-terapeutyczne w zespole jelita nadwrażliwego. Gastroenterology Rev, 13(4), 167-196.
- Pawlak, K., Rudzik, R., Lewiński, M., Majcher, S., & Słuczanowska-Głąbowska, S. (2017). Dieta L-FODMAP w leczeniu zespołu jelita drażliwego. Bromat Chem Toksykol, 2, 179-183.
- GROŃSKA, Dominika; DRZEWOWSKA, Katarzyna. Postcovidowy zespół jelita nadwrażliwego–znaczenie dietoterapii oraz probiotykoterapii. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2022.
- Czerwionka-Szaflarska, M., & Romańczuk, B. (2010). Zespół jelita drażliwego u dzieci i młodzieży. Pediatria Polska, 85(1), 52-56.
- Zespół jelita drażliwego (IBS) - lista leków, ulotki leków, opinie pacjentów (baza-lekow.com.pl)
