Spis treści:
- Jak wygląda wizyta u fizjoterapeuty z niemowlakiem?
- Jak wygląda pierwsza wizyta u osteopaty pediatrycznego?
- Co sprawdza fizjoterapeuta pediatryczny u noworodka?
- Jak przygotować dziecko do fizjoterapeuty?
Fizjoterapia dzieci pozwala wspomagać rozwój ruchowy dziecka, a pierwsza wizyta u fizjoterapeuty z niemowlakiem to szansa na zaobserwowanie ewentualnych obszarów, nad którymi warto pracować. 👩🍼
Wczesna diagnoza i terapia z udziałem rodzica pozwalają zapewnić wsparcie na różnych etapach życia dziecka, począwszy od pierwszych tygodni.
Jak wygląda wizyta u fizjoterapeuty z niemowlakiem?
Fizjoterapeuta pediatryczny rozpoczyna wizytę dziecka od wywiadu z rodzicem. Jest to moment na to, aby powiedzieć specjaliście, co skłania nas do konsultacji. Czy takie zalecenie wydał neonatolog, pediatra, czy neurolog dziecięcy? A może sami jako rodzice zauważyliśmy objawy, które nas zaniepokoiły? Najlepszym rozwiązaniem jest profilaktyka w fizjoterapii, a więc zgłoszenie się na konsultację także z dzieckiem, którego rozwój wydaje się prawidłowy. To jednak fizjoterapeuta potrafi dokładnie ocenić, czy wszystkie aspekty rozwoju niemowląt i dzieci przebiegają według norm, co pozwala zacząć działać na ich wczesnym etapie.
🔷 Ile trwa i jak przebiega pierwsza wizyta u fizjoterapeuty z niemowlakiem? 👩🍼
Czas trwania wizyty zależy od rodzaju placówki. W niektórych ośrodkach pierwsza wizyta niemowlęcia u fizjoterapeuty trwa 30 minut. Najczęściej jednak jest to 50 minut lub 1 godzina. Czas ten obejmuje wywiad z rodzicem, analizę przyniesionej dokumentacji medycznej i specjalistyczne badanie fizjoterapeutyczne . Następnie przeprowadzane są pierwsze elementy terapii i instruktaż dla rodzica (gdyż współpraca z rodzicami i kontynuowanie wybranych technik w domu to ważny element fizjoterapii pediatrycznej).
🔷 Fizjoterapeuta może pokazać:
✅ jak prawidłowo podnosić niemowlę i jak nie podnosić dziecka ,
✅ jak trzymać dziecko do karmienia,
✅ jak nosić maluszka,
✅ w jaki sposób dziecko powinno siadać, a jaki sposób siadania jest nieprawidłowy;
✅ jak pielęgnować maluszka, aby dostarczać mu prawidłowych doświadczeń sensomotorycznych,
✅ jak w domu wspomagać rozwój niemowlęcia i dziecka poprzez zabawę (ukierunkowana zabawa jako element terapii to ważna baza do pracy rehabilitacyjnej z dzieckiem).
🔷 Pierwsza wizyta fizjoterapeuty u niemowlęcia może odbyć się także w warunkach domowych. Terapia w domu ma wiele zalet, gdyż dziecko czuje się swobodniej, ale też ma pewne ograniczenia, w tym sprzętowe. Dotyczy to zwłaszcza dzieci mających zaburzenia w rozwoju sensorycznym.
Zarówno wtedy, gdy konsultacja odbywa się w gabinecie rehabilitacyjnym, jak i w domu jest to diagnostyka i terapia z udziałem rodzica .
🔷 U niemowląt i młodszych dzieci diagnostykę rehabilitacyjną najczęściej przeprowadza fizjoterapeuta NDT-Bobath lub terapeuta metody Vojty. 🙌
Metoda rehabilitacji NDT-Bobath jest jedną z najczęściej stosowanych w fizjoterapii pediatrycznej. Z punktu widzenia rodzica jest ona przyjazna dla maluszka. Terapeuta kładzie niemowlaka na dużej piłce rehabilitacyjnej i kołysze lub odwraca na boki, a także układa dziecko na wałku. Na materacu lub specjalnym stole wykonuje różnego rodzaju zmiany pozycji dziecka, torując prawidłowe wzorce ruchowe. Bierze też niemowlę na kolana, wykonując ćwiczenia przenoszenia ciężaru ciała i reakcji nastawczych główki.
Fizjoterapeuta przekaże też rodzicom wskazówki dotyczące pielęgnacji niemowlęcia. 👶 Taki instruktaż pielęgnacyjny jest świetnym uzupełnieniem typowo położniczych porad uzyskanych podczas patronażu. Nakierowany jest on na rozwój ruchowy dziecka.
Metoda Vojty z kolei polega na stymulacji określonych punktów na ciele maluszka, co ma na celu stymulację rozwoju ruchowego.
Z kolei u dzieci, które już siedzą, terapia odbywa się na materacu, ale też na płaszczyźnie ruchomej (na wałku, dyskach sensomotorycznych itp.). Terapia kilkulatków zwykle przyjmuje formę zabawową. Jeżeli dziecko ma zaburzenia integracji sensorycznej, terapia rehabilitacyjna może zawierać elementy zabaw na specjalnej huśtawce, hamaku, drabinkach i równoważniach. Kolejne wizyty opierają się o techniki pracy charakterystyczne dla nurtu, w jakim pracuje specjalista (zależnie czy jest to fizjoterapeuta NDT-Bobath czy innej metody). 🙌
Jak wygląda pierwsza wizyta u osteopaty pediatrycznego?
Uzupełnienie rehabilitacji małego dziecka osteopatią to przykład, jak może wyglądać kompleksowa opieka nad niemowlęciem i kilkulatkiem. Wzrost świadomości rodziców sprawia, że wiele niemowląt, oprócz typowej rehabilitacji korzysta także w pomocy osteopatycznej.
🔷 Osteopata może wspomóc pracę rehabilitacyjną z dzieckiem w różnych sytuacjach, takich jak:
✔ zaburzenia ssania u niemowląt i inne zaburzenia karmienia,
✔ skrócenie wędzidełka języka,
✔ kolka niemowlęca/ kolka noworodka,
✔ zaburzenia snu u niemowląt,
✔ zaburzenia w rozwoju emocjonalnym i poznawczym,
✔ zaburzenia w rozwoju sensorycznym i fizycznym,
✔ nawracający katar u dziecka, częste anginy i osłabienie odporności.
🔷 Jak przebiega wizyta z dzieckiem u osteopaty?
Podobnie jak w przypadku pierwszej wizyty u fizjoterapeuty, osteopata zaczyna od wywiadu z rodzicem i analizy dokumentacji. ✍️ Następnie przechodzi do badania, które w osteopatii obejmuje cały organizm maluszka. Osteopaci przywiązują dużą wagę do powiązań, jakie zachodzą pomiędzy wszystkimi strukturami, dlatego badanie jest pełne i całościowe. Po badaniu osteopata pediatryczny dostosowuje techniki pracy do potrzeb małego pacjenta. Techniki osteopatyczne w pracy z niemowlętami i małymi dziećmi są delikatne i dobrze tolerowane. Osteopatia bardzo dobrze uzupełnia się z technikami, jakimi dysponuje metoda rehabilitacji NDT-Bobath i Vojty.
Na koniec osteopata może przekazać wskazówki dla rodziców.
Co sprawdza fizjoterapeuta pediatryczny u noworodka?
Fizjoterapeuta pediatryczny sprawdza u noworodka:
✔ odruchy ,
✔ napięcie mięśniowe ,
✔ czy u dziecka występują prawidłowe wzorce ruchowe ,
✔ czy u niemowlęcia występuje asymetria ułożeniowa .
U dzieci przyjmujących już wyższe pozycje fizjoterapeuta pediatryczny ocenia:
✔ stabilizację centralną dziecka (objawiające się między innymi tym, że dziecko ma problem z równowagą),
✔ czy występują ewentualne zaburzenia w mobilności dziecka,
✔ u kilkulatków: czy pojawiły się pierwsze cechy wady postawy ciała dziecka, (koślawość/szpotawość kolan, skolioza, zaburzenia w obrębie stóp),
✔ czy występują zaburzenia chodu (na przykład chód gołębi, chód na palcach, koślawienie lub szpotawienie stóp podczas chodu).
Z kolei terapeuta SI może zaobserwować, czy u dziecka nie występują zaburzenia w rozwoju motorycznym i sensorycznym.
🔷 Fizjoterapeuta ocenia dziecko w swobodnej zabawie, w ruchu, a także z wykorzystaniem specjalistycznych testów i kwestionariuszy rozwoju niemowląt i kilkuletnich dzieci.
Taka holistyczna ocena rozwoju pozwala na zaplanowanie terapii rehabilitacyjnej lub uzupełnienie jej o dodatkowe konsultacje (na przykład ortopedyczną).
🔷 Wczesne wychwytywanie nieprawidłowości ma na celu profilaktykę utrwalenia się nieprawidłowych wzorców oraz wytworzenia się lub progresji wad postawy ciała.
🔷 Kiedy warto skonsultować się z fizjoterapeutą niemowląt, a kiedy pójść do ortopedy dziecięcego?
Wskazania do wizyty u fizjoterapeuty są bardzo podobne do wskazań konsultacji ortopedycznej. Zazwyczaj dziecko jest więc konsultowane zarówno przez fizjoterapeutę, jak i przez lekarza.
🔷 W niektórych przypadkach potrzeba jednak całego zespołu specjalistów, w skład którego wchodzi lekarz, fizjoterapeuta, logopeda, pedagog i psycholog. Taką pomoc można znaleźć w placówkach wyspecjalizowanych we wczesnym wspomaganiu rozwoju niemowląt i dzieci (najczęściej do 7 roku życia). Wskazaniami do rehabilitacji w ośrodku z pełnym zespołem terapeutycznych są następujące nieprawidłowości i ich sprzężenia:
✔ objawy nieprawidłowego rozwoju dziecka na wielu płaszczyznach,
✔ zaburzony rozwój psychoruchowy,
✔ poważne zaburzenia mobilności dziecka powiązane z wadami wrodzonymi,
✔ zaburzenia w rozwoju fizycznym i społecznym,
✔ zaburzenia w rozwoju sensorycznym i społeczny ,
✔ zaburzenia w rozwoju motorycznym i sensorycznym,
✔ zaburzenia w rozwoju poznawczym i fizycznym,
✔ zaburzenia w akceptacji pozycji,
✔ zaburzenia w rozwoju komunikacyjnym,
✔ zaburzenia w rozwoju fizycznym i poznawczym,
✔ zaburzenia w rozwoju sensorycznym i motorycznym,
✔ zaburzenia w rozwoju poznawczym i sensorycznym,
✔ zaburzenia w rozwoju komunikacyjnym i społecznym,
✔ zaburzenia w rozwoju społecznym i poznawczym,
✔ zaburzenia w rozwoju fizycznym i emocjonalnym,
✔ zaburzenia w rozwoju społecznym i emocjonalnym,
✔ zaburzenia w rozwoju społeczny i motorycznym,
✔ zaburzenia w rozwoju poznawczym i komunikacyjnym,
✔ zaburzenia w rozwoju komunikacyjnym i sensorycznym,
✔ zaburzenia w rozwoju emocjonalnym i fizycznym,
✔ zaburzenia w rozwoju poznawczym i emocjonalnym,
✔ zaburzenia w rozwoju sensorycznym i emocjonalnym,
✔ zaburzenia w rozwoju sensorycznym i komunikacyjnym.
🔷 W praktyce tym, co wskazuje na to, że dziecku potrzebna jest holistyczna ocena rozwoju, są takie objawy, jak:
- mózgowe porażenie dziecięce,
- wady genetyczne (na przykład zespół Downa),
- obniżone napięcie mięśniowe i inne zaburzenia napięcia mięśniowego,
- opóźnione fazy rozwoju ruchowego i rozwoju mowy,
- kręcz szyi,
- zaburzenia autoregulacji,
- zaburzenia w zainteresowaniu zabawkami ,
- zaburzenia w interakcji z otoczeniem (gdy dziecko w nieprawidłowy sposób reaguje na bodźce z otoczenia),
- zaburzenia w kontakcie z rodzicem,
- utrudniona komunikacja z dzieckiem,
- zaburzenia w akceptacji pozycji.
Działania fizjoterapeuty w połączeniu z terapią logopedyczną, psychologiczną i pedagogiczną pozwalają pracować całościowo nad rozwojem dziecka.
Jak przygotować dziecko do fizjoterapeuty?
Na pierwszą wizytę u fizjoterapeuty warto:
✅ zabrać dokumentację medyczną (jeżeli niemowlę było konsultowane przez lekarzy specjalistów lub miało wykonywane badania oceniające stan zdrowia dziecka) i książeczkę zdrowia dziecka,
✅ ubrać niemowlaka w wygodne ubranko, nie krępujące ruchów, a przy tym łatwe do zdjęcia (gdyż będzie to potrzebne do badania fizjoterapeutycznego),
✅ zabrać akcesoria, dzięki którym można zająć dziecko przez chwilę (na przykład zabawkę, grzechotkę),
✅ nakarmić niemowlę o stałej porze (lecz nie przekarmić).
A jak przygotować się do wizyty u osteopaty? Zalecenia są takie same, jak w przygotowaniu do wizyty u fizjoterapeuty.
🔷 Czy istnieją przeciwwskazania do wizyty u fizjoterapeuty z niemowlakiem?
Przeciwwskazania do wizyty u fizjoterapeuty z niemowlakiem i małym dzieckiem stanowią choroby przebiegające z gorączką i ciężki ogólny stan dziecka.
Do fizjoterapeuty i osteopaty można więc zgłosić się niezależnie, jaki to etap rozwoju dziecka. Fizjoterapeuta dla niemowlaka jest zarówno specjalistą konsultującym profilaktycznie, jak i prowadzącym terapię. Fizjoterapia dzieci pozwala wyrównać wiele dysfunkcji, a z osteopatią bardzo dobrze się uzupełnia, zapewniając dziecku wsparcie w rozwoju.
Bibliografia:
- Wysoczańska, E., Skrzek, A., & Pyzio-Kowalik, M. (2013). Możliwości zastosowania metody NDT-Bobath w rehabilitacji pediatrycznej. Physiotherapy/Fizjoterapia , 21 (1).
- Michalska, A., Szczukocki, M., Szwilling, Z., & Wendorff, J. (2016). Diagnostyka różnicowa asymetrii niemowląt. Dev Period Medi , 20 (4), 335-41.
- Walowska, J. (2018). Opieka okołoporodowa oraz sposoby oceny rozwoju psychomotorycznego niemowląt i dzieci przedwcześnie urodzonych. Człowiek–Niepełnosprawność–Społeczeństwo , 25.
