Jak odbudować florę bakteryjną po antybiotyku?
Ważne jest jednak, aby w jej trakcie i po jej zakończeniu zadbać o mikrobiotę jelitową. Jak wspierać florę jelit i jak poprawić florę po antybiotykoterapii? Podpowiedzi zawarliśmy w poniższym artykule. 👇
Spis treści:
- Co to jest flora bakteryjna jelit?
- Jaką rolę odgrywa mikrobiota jelitowa?
- Co wpływa na florę jelitową w układzie pokarmowym?
3.1. Antybiotykoterapia a zaburzona flora bakteryjna jelit
- Jakie są objawy zaburzenia flory bakteryjnej?
- Jak leczyć mikroflorę jelitową?
5.1. Probiotyki - odbudowa flory bakteryjnej w trakcie i po antybiotykoterapii
5.2. Prebiotyki a jelitowa flora bakteryjna
- Jak dbać o florę bakteryjną?
Co to jest flora bakteryjna jelit?
Naturalna flora bakteryjna jelit, określana także jako mikrobiota jelitowa to zasiedlające przewód pokarmowy bakterie, grzyby i inne mikroorganizmy .
Fizjologiczna flora zawiera np. bakterie z grupy Lactobacillus sp i Bifidobacterium (określane także jako "dobre bakterie").
Poza tymi znanymi gatunkami naturalna flora bakteryjna obejmuje także wiele szczepów innych bakterii. Gdy nadmiernie wzrośnie stężenie jednych bakterii przy spadku innych może dojść do różnego rodzaju dolegliwości i chorób .
Jakie konsekwencje dla organizmu daje zaburzona flora bakteryjna? 🤔
Zależy to od tego, który szczep bakterii jelitowych przeważa, a którego jest zbyt mało.
Przykładowo, gdy w jelicie bytuje za mało bakterii Lactobacillus sp, Bifidobacterium i Bacteroides przy równoczesnej przewadze bakterii z grup Clostridium difficile i Staphylococcus może pojawić się zwiększone ryzyko infekcji lub rozwinięcia się u dziecka alergii.
Jaką rolę odgrywa mikrobiota jelitowa?
Mikroflora jelitowa pełni ważne funkcje w organizmie człowieka, jeżeli jest w równowadze. Funkcje flory jelitowej to m.in . udział w trawieniu i wchłanianiu pokarmów oraz w syntezie witamin: K, B12 i kwasu foliowego. 🙌
Poszczególne szczepy bakterii jelitowych wyspecjalizowane są do pełnienia określonych funkcji. Wyróżnia się m.in . bakterie ochronne, odżywiające nabłonek jelitowy, immunostymulujące, biorące udział w syntezie witamin, proteolityczne i inne typy. Pokazuje to, jak ważna jest rola flory jelitowej.
Prawidłowa flora bakteryjna jelita wpływa na zdrowie immunologiczne, w tym na odporność organizmu. Zaburzenia flory jelitowej mogą być zatem powiązane ze zwiększoną podatnością na infekcje.
Jak zaznacza w swoim opracowaniu dr n. med. Tatiana Jamer, specjalista medycyny rodzinnej i chorób dzieci:
Szacuje się, że ok. 70% komórek zaangażowanych w procesy odpornościowe jest powiązane z przewodem pokarmowym.2
Wskazuje się też, że słaba kondycja flory bakteryjnej może skutkować wystąpieniem chorób autoimmunologicznych (związanych z nieprawidłowymi reakcjami układu odpornościowego).
Ponadto dysbioza jelitowa (zmiany składu mikrobioty) może oddziaływać także na zdrowie psychiczne. Gdy skład mikrobioty jelitowej jest zaburzony, pojawia się większe ryzyko wystąpienia zaburzeń psychicznych, takich jak depresja, autyzm czy schizofrenia. 😒 Aktualnie jest coraz większa świadomość tego problemu, a lekarze psychiatrzy często jako jeden z aspektów leczenia włączają także probiotyki do terapii. 👩⚕️
Zaburzenia mikrobioty jelitowej mają również niekorzystny wpływ na zdrowie metaboliczne. Nieprawidłowy stan flory bakteryjnej może sprzyjać chorobom takim jak miażdżyca (poprzez zaburzenia metabolizmu cholesterolu), otyłość i cukrzyca.1,4,5 Mogą pojawić się także nietolerancje pokarmowe.
Co wpływa na florę jelitową w układzie pokarmowym?
Równowagę flory bakteryjnej jelit zaburzają niektóre leki, zwłaszcza antybiotyki. 💊 Zmiany mikrobioty jelitowej mogą wywołać też niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ - popularne leki stosowane w bólach kręgosłupa, stawów, w bólu głowy i gorączce) oraz inhibitory pompy protonowej (IPP - leki osłonowe żołądka stosowane w przypadku zgagi lub refluksu żołądkowego).
Znaczenie dla składu flory jelitowej ma także dieta. Zaburzenia mikrobioty jelitowej wywołuje dieta bogata w węglowodany i tłuszcze oraz spożywanie alkoholu.
Zaburzenia mikrobioty jelitowej mogą być też wywoływane przez stres i zanieczyszczenia środowiska.
Antybiotykoterapia a zaburzona flora bakteryjna jelit
Antybiotyki znacznie zmieniają skład gatunkowy mikroorganizmów występujących w jelitach. 💊 W trakcie i po antybiotykoterapii dochodzi także do niekorzystnej zmiany interakcji bakterii jelitowych z gospodarzem. Zmiany te mogą utrzymywać się nawet do 2 lat od zakończonej antybiotykoterapii. W tym czasie można zauważyć obniżoną odporność organizmu na infekcje i wiele innych objawów. 🙌
Jakie są objawy zaburzenia flory bakteryjnej?
Dysbioza jelitowa (nieprawidłowy skład flory jelit) może doprowadzić do osłabienia bariery jelitowej i zaburzeń funkcjonowania układu pokarmowego.
Objawy zaburzonej flory układu pokarmowego to biegunki, zaparcia, wzdęcia, bóle brzucha, nudności, zaburzenia nastroju i problemy z koncentracją uwagi. Jeżeli lekarz będzie widzieć taką potrzebę, może zlecić badania mikrobioty jelitowej.
Na czym polegają badania flory bakteryjnej? 🤔
Badania flory bakteryjnej obejmują analizę próbki kału.6 Można też wykonać badanie genetyczne mikrobiomu jelit.
Jak leczyć mikroflorę jelitową?
Czy możliwa jest odbudowa flory bakteryjnej jelit? Chcąc przywrócić prawidłowy skład flory jelitowej stosuje się probiotyki, prebiotyki i synbiotyki.
✅ Probiotyki - odbudowa flory bakteryjnej w trakcie i po antybiotykoterapii
Probiotyki to żywe, niepatogenne kultury bakterii jelitowych, podawane zwykle w postaci kapsułek lub proszku do rozpuszczenia w wodzie.
Jak rozpoznać dobry probiotyk?
Wybierając probiotyk warto zwracać uwagę na oznaczenia. Dobrej jakości preparat powinien zawierać 3-członową nawę szczepu bakterii.
✅ Prebiotyki a jelitowa flora bakteryjna
Prebiotyki to składniki żywności (w tym inulina, fruktooligosaharydy, błonnik), które stymulują aktywność korzystnie działających szczepów bakterii jelita grubego.
W jakich produktach można znaleźć prebiotyki?
W bananach, cebuli, czosnku, cykorii i szparagach.
Połączenie probiotyków i prebiotyków stanowią synbiotyki.2
Jak dbać o florę bakteryjną?
🔷 Ważna jest dobrze zbilansowana dieta. Powinna ona uwzględniać owoce, warzywa i produkty pełnoziarniste (płatki owsiane, grube kasze, pieczywo z pełnego ziarna). 🥗 W diecie wspierającej prawidłowy skład flory jelit znajdują się też orzechy, jogurty naturalne, sfermentowane produkty mleczne i kiszonki (jednak powinny na nie uważać osoby z nadciśnieniem, gdyż kiszonki zawierają duże ilości soli). Dieta powinna być bogata w błonnik (jest on pożywką dla dobrych bakterii).
🔷 W odbudowie mikrobioty jelitowej ważną rolę odgrywa także aktywność fizyczna.
🔷 Chcąc zadbać o skład mikrobioty i prawidłowe funkcjonowanie układu trawiennego warto poznać sposoby na codzienne odstresowanie. Stres bowiem może dodatkowo zaburzać stan flory układu pokarmowego.
🔷 Jeżeli po antybiotykoterapii pojawią się dokuczliwe objawy (biegunki, bóle brzucha, wzdęcia) najlepiej skonsultować się z lekarzem. Specjalista doradzi, jak odbudować mikrobiotę jelitową. Jadłospis wspierający odbudowę flory jelit pomoże ułożyć dietetyk, a fizjoterapeuta doradzi w sprawie aktywności ruchowej.
Bibliografia:
- Bartnik, W., & Pietrzak, A. (2014). Bakteryjna flora jelitowa i leczenie jej zaburzeń. Sprawozdanie z konferencji „Odkryj to, co niewidzialne”. Gastroenterologia Kliniczna. Postępy i Standardy , 6 (3), 85-87.
- Jamer, T. (2020). Wpływ modyfikacji mikrobiomu na układ odpornościowy dziecka–przegląd wybranych substancji i obserwacje własne polskich pacjentów. Medycyna i Życie , 7 (3-4), 33-47.
- Liśkiewicz, P. J., Pełka-Wysiecka, J., Wroński, M., Bąba-Kubiś, A., & Samochowiec, J. (2018). Flora jelitowa a patomechanizm powstawania zaburzeń afektywnych i lękowych—aktualny stan wiedzy i dalsze perspektywy. Psychiatria , 15 (2), 70-76.
- Dziewiatowska, J., Janczy, A., Steinka, I., Pieszko, M., & Małgorzewicz, S. (2014). Związek pomiędzy mikroflorą jelitową a otyłością. In Forum Zaburzeń Metabolicznych (Vol. 5, No. 1, pp. 20-25).
- Stachowicz, N., & Kiersztan, A. (2013). Rola mikroflory jelitowej w patogenezie otyłości i cukrzycy. Postępy Hig. Med. Wet , 67 , 288-303.
- Rakowska, M., Lichosik, M., Kacik, J., & Kalicki, B. (2016). The impact of the microbiota on human health. Paediatrics and Family Medicine , 12 (4), 404.
- Gałecka, M., Basińska, A. M., & Bartnicka, A. (2018). Znaczenie mikrobioty jelitowej w kształtowaniu zdrowia człowieka—implikacje w praktyce lekarza rodzinnego. In Forum Medycyny Rodzinnej (Vol. 12, No. 2, pp. 50-59).